İfade biçimi olarak dışavurumcu resmin oluşumunda yabancılaşma

Abstract

ÖZET Dışavurumcu sanat, geleneksel ve izlenimci sanat anlayışına karşı geliştirdiği tepkisel çıkışıyla sanatta yeni bir bakış açısı ve anlayış oluşturmuştur. Dışavurumcu sanatçının, kendi kişiliğini, iç dünyasını ve bakış açısını plastik bir şekil içinde özgür iradeyle ifade etme çabası, sanatçıya bir benlik kazandırır. Dışavurumcu sanatçı, tabiatı tamamen inkar etmeye değil, tabiatın görünüşünü var eden, arkasında olan öze ulaşmaya çalışır. Öze ulaşma çabası sanatçıda, kendi kişiliğini, iç dünyasını ve dünya görüşünü oluşturma isteğinden kaynaklanır. Dışavurumcu sanatla insan anlayışı da tamamen değişir. Çünkü, diğer sanat anlayışlarında insan, bütün varlıklardan üstün olan, zekası ve iradesiyle her şeyin ölçütü bir varlıktı. Fakat, I. Dünya Savaşı'nın oluşturduğu kaos, insan anlayışının değişmesine neden olur. Çünkü, bilim ve teknolojinin insanlığı tahrip etmesi, insanı değersizleştiren bir araç olarak kullanılması, varlık arayışında insanın kendisini bir yandan güçlü, öte yandan da çaresiz ve güçsüz hissetmesine yol açar. Bu nedenlerden ötürü, Dışavurumcu sanatçının, sanatına yansıyan kötümserlik, korku ve endişe, içsel bir yabancılaşmayla oluşan biçim ve ifadelerdir. Dışavurumcu resim sanatında, figürlerde görülen aşırı deformasyonlar, içsel bir yabancılaşmanın yansımalarıdır. Çünkü, sanatçı kötümser olmayı yaşar ve çağdaş uygarlığın insanı birer nesne haline getirmesi, sanatçının yerleşik değerlere ve kurumlara karşı savaş açmasına ve tepkisini `reddi mirasa` dönüştürmesine neden olur. Dışavurumcu sanatla birlikte sanatçı, bir filozof gibi insanın dünya üzerindeki yerini arar. İnsanın sınırlarını belirleyen gücün arayışına çıkar. Hem `içliğin` hem de `dişliğin` bölünmez `Bir`liği arayışına girer. Fakat bu arayışla sanatçı, obje ve subjeler dünyasında bir yabancılaşma yaşar ve sanatçı kendi IVözünü arar. Bu öz, kendisini yeniden yaratmaya ve yeniden gerçekleştirmeye dönüktür. Çünkü bu yaratma; yıkıcı değil, aksine çirkin ve köhnemiş olan değerlere karşı bir mücadeleyle kendini yaratır. Bunu yaparken, primitif olana, çocuksu olana karşı derin bir ilgi duyar. Nedeni ise, sosyal baskılara ve teknokrasiye karşı, insanı sıkan, boğan, rahatlık veren, kısırlaştıran fikir ve değerlerden kurtulma isteğidir. Dışavurumcu sanatçı, dünyayı bir çocuğun veya bir ilkelin bakışıyla görmek ister. Sanatçının bu eylemde bulunmasındaki neden; dünyayı yeniden yorumlama ve yaratma isteğidir. V

ABSTRACT Exspressionist art, creating a new word by starting with being opposite to impressionist art style. Effort of exspressing his personality, internal world freely with a plastic form gires a new personality to the artist. Expressionist artist does not deny the nature completely but trying to reach the assence which is behind the nature and vision of it. Effort of reaching to the essence arises from the desire of forming his internal world and point of view. Human's understanding is also changed completely with the exspressionist style. Because for the other artistic styles human was dominant among other creatures and criterion of everything with his intelligence and will. But the chaos of First World War causes the changing human's understanding. Because knowledge and technology destroys humanbeings and change them into a vehicle which makes everything worthless and because of these persons feel helpless and weak on the other hand on the way to existence searching. Because of this reasons they are pessimism, fear, doubt styles and expressions which deriven from internal alienation which is reflected to the artist's art. In expressionist art the deformations in figures are reflections of on internal alineation. Because artist lives the pessimism and current civilization change the persons into an object and make them fight against to same institutions and values and make them change their efforts into a rejection of interitance. With the expressionist art, artist, like a philosoph looks for the place of human on the world, looks for the force which determines limits of the human. He starts to search not only internal but also external unity. But with this understanding artist lives an alienation in the world of object and subject and looking for his essence. This essence is addressed to reforming and creating himself. Because this creation creates itself not by destroying values but on the -sssr.»contrary ugly dilapidated values. While doing this, he takes a deep concern to one which is primitive and childish. Its reason is the desire of escaping from social preassure and technocracy, the ideas and values which make humans bored, relieved and sterilized. Expressionist artist wanted to see the world with the eyes of child or primitive. This is the reason of why artist make on action for re- explaining and reforming. VII