1960`tan 1970`e Türk oyun yazarlığında eğilimler

Abstract

ÖZET 27 Mayıs 1960, siyasi, toplumsal ve kültürel yaşamda çeşitli değişimleri getiren bir süreci başlatmıştır. 1961 Anayasası ile oluşan özgürlük ortamı, her alanda serbest düşünme ve tartışma olanağı yaratır. Toplum, ideolojik bakımdan da yapılanma süreci yaşar. Sosyalist, Milliyetçi ve islamcı kesimler arasındaki ayrımlar belirginleşir. Tutarlı bir seyir izleyemeyen koalisyonların ardından 1965'te tek başına iktidara gelen Adalet Partisi, ülkeyi 12 Mart 1971 Muhtırasfna dek yönetir. Ayrıca, altmışlı yılların başından itibaren izlenen ekonomi politikalarının bir sonucu olarak sanayi burjuvazisi gelişmiş ve işçi kesiminin belirginleşmesinde etken olmuştur. Dönemin ikinci yarısında, ideolojik farklılıklar dolayısıyla yaşanan çatışmalara enflasyonist politikaların getirdiği hayat pahalılığı gibi etkenler de eklenince, genel bir toplumsal gerginlik yaşanır. Altmışlı yıllarda, yaşanan tüm değişimlerin ve değişmezliklerin irdelendiği alanlardan birisi de tiyatrodur. Bu yıllarda yazılan oyunlarda, güncel yaşamda izlenen değişimlerin ve kültürel çelişkilerin birey üzerindeki etkilerine değinilmiş, siyasal ve ekonomik sistemin aksaklıkları, neden ve sonuçlarıyla ele alınmıştır. Türk Tiyatrosu'nda önemli bir yere sahip olan 'köy oyunları' geleneğinin olgun örnekleri de bu yıllarda verilmiştir. Ayrıca yazarlar, dramatik tiyatro kalıplarının dışına çıkma eğilimi göstermişlerdir. Öz ve biçimde uyumu arayan yazarlar, Geleneksel Türk Tiyatrosu öğelerini çağdaş bir anlayışla ele almışlardır. Epik Tiyatro ve Kabare tiyatrosunun başarılı örnekleri verilmiştir. Tiyatro yaşantısındaki canlılığın, içeriksel ve biçimsel arayışlara etken olduğu da unutulmamalıdır.

ABSTRACT 27 May 1960 has started a period which brought various changes in political, social and cultural life in Turkey. The atmosphere of liberty provided by 1961 Constitution gave way to freedom of thought and speech on all grounds. Through this period, also an ideological reconstruction has been experienced. Differences between Socialist, Nationalist and Islamic segments of the society sharpened and grew to be more vivid. Following a period of unstable coalitions, Adalet Party rose to government as the sole ruling party and governed until the Memorandum of 12 March 1971. Additionally, as a result of the economic policies implemented since early 1960's, the industrial bourgeois had developed and this development had a major impact on the emergence of a more solid working class. In the second half of this decade, in addition to the clashes resulting from ideological differences, some other factors imposed by inflationist policies, like the decline in purchasing power, have acted on the rising social tension. In 1960's, Theater was one of the fields in which both changing and unchanging aspects in society were being discussed. Within the plays written in these years, the effects of cultural conflicts and the changes observed in daily lives on individuals have been dealt with and the disorders in political and economic system, including their causes and effects, have been discussed. Some mature examples of `village plays` which have an important place in Turkish Theater have also been written in this period. Furthermore, playwrights have shown a tendency of exceeding the boundaries of dramatic theater. Writers have sought harmony between content and style and have used Traditional Turkish Theater motives and elements with a contemporary approach. Within this decade, successful plays of Epic and Cabaret Theater have also been written. It should be kept in mind that, the liveliness in Theater inspires searches of originality in terms of both content and style. VI