1933 Yılı sonrası siyasal ve toplumsal koşullar açısından Bertolt Brecht`in oyunlarına marksist eleştiriler yaklaşım

Abstract

ÖZET Bertolt Brecht, oluşturduğu Epik-Diyalektik Tiyatro kuramında, yaşadığı kanlı tarih döneminin savaş, faşizm ve kapitalizm boyutlarını, Marksist felsefenin açımlamaları doğrultusunda geliştirmiş; oyunlarında Marksist öğretinin özellikle üzerinde durduğu sınıf çatışması, halkçılık, emeğin sömürüsü ve yabancılaşma sonucunu doğuran kapitalizm, diyalektik materyalizm, diyalektik materyalist tarih gibi kavramları işlemiştir. Marksist eleştirel bağlamda incelediğimiz `İÜ. Reich'm Korku ve Sefaleti** (Furcht und Elend des m. Reich), `Sezuan'ın İyi İnsanı` (Der gute Mensch Sezuan), `Arturo Ui'nin Yükselişi` (Der Aufstieg des Arturo Ui) ve `Schweyk` oyunlarmda da, genel anlamda kapitalizmin insanlığı çürüttüğünü, sınıf çatışmaları içinde işçilerin ezildiğini ve hiçe sayıldığını, savaşın ve Hitler faşizminin toplumsal ve ekonomik boyutuyla dünyaya zarar verdiğini, yozlaşmış sistem içinde insanların ayakta kalabilmeleri için her türlü yolsuzluğa başvurduklarını ve faşizmin toplumsal ve bireysel güvensizlik yarattığını irdelemiştir. Seyircileri bilinçlendirmek ve dünyayı değiştirmek adına yaşamı tüm çelişkileri ve karşıtlıkları ile sahneye koyan Brecht, Marksist felsefenin diyalektik-materyalist tarih anlayışının uygulayıcısı olarak, yapıtlarında sorun içindeki sorumluları göstererek, tarihi yaratanların insanlar olduğunu gözler önüne sermiş, oyunlarının sonundaki soru işareti ile de bu bilince erişen insanların aynı hatayı tekrarlamamalarını ve düşünsel sürece yönelmelerini sağlamayı amaç edinmiştir. vı

ABSTRACT Bertolt Brecht, in his epic-dialectic theatre theory, developed certain aspects of war, fascism and capitalism of his sanguinary age of history on the basis of Marxist philosophy and also dealt with such concepts on which Marxism particularly lays emphasis as class struggle, populism, capitalism, which leads to exploitation of labour, and alienation, dialectic materialism and dialectic materialist history. In those plays that we studied on the Marxist critical basis, `IH. Reich'm Korku ve Sefaleti` (Furcht und Elend des III. Reich),`Sezuan'ın İyi İnsanı` (Der gute Mensch Sezuan), `Arturo Ui'nin Yükselişi` (Der Aufstieg des Arturo Ui), `Schweyk`, Brecht discussed the fact that capitalism, in a general sense, rots the humanity, labourers are crushed under the pressure of class struggle, wars and Hitler's fascism damaged the world as a whole both economically and socially, in the degenerated social order, people resorted to all kinds of irregularities to survive, and fascism produces social and individual lack of confidence. Staging the events of life with all the contradiction and conflicts for the sake of rendering the audience conscious and changing the whole world, Brecht, as a leading proponent and performer of the Marxist concept of dialectic- materialist history, revealed, pointing, in his play, to those responsible for the question concerned, that it is the man who has created the history and aimed at leading the audience who received that consciousness thanks to the contents of his plays not to repeat the same mistakes once again. VII