Klasik anlatı sineması (Hollywood sineması bağlamında)

Abstract

I ÖZET Edebiyat alanında, anlatıların ortak yapısal özelliklerini ve yapıyı oluşturan parçaların düzenlenme biçimlerini araştıran Yapısalcı yöntem, sinematografik anlatılara da uygulanabilir. Özellikle Stüdyo Dönemi Hollywood Sinemasında üretilen 'klasik anlatı filmleri'ni incelemede bu yöntem elverişlidir. Çalışmamızda klasik anlatı filmleri, Dramatik Düzey ve Teknik Düzey olmak üzere iki düzeyde incelenmiştir. Sinemada klasik anlatım, Aristoteles'in teorileştirdiği ve etkisi binlerce yıldır kanıtlanmış olan 'Klasik Dramatik Yapı'ya dayanır.Klasik anlatı filmlerinin estetik amacı, klasik dram sanalında olduğu gibi 'özdeşleşme' ve 'katarsis'tir.Tüm yapı öğeleri bu amaç doğrultusunda birleşirler.Klasik dramatik yapı, birbirlerine mantıklı bağlarla bağlanmış olay örgüsü modeliyle gerçeklik yanılsaması yaratarak izleyiciyi kurmaca evrene dahil eder.Kurmaca karakterlerle duygu birliği içine giren izleyici, duygusal açıdan sürekli yükselen bir eğri çizer. Klasik anlatı sinemasının 'Teknik Düzeyi'ni oluşturan tüm parçalar 'anlatımı görünmez kılma' amacı doğrultusunda birleşmişlerdir. Sinema, mimetik anlatım biçimine sahip bir sanat dalı olarak, diegetik anlatımın tersine anlatıdaki 'anlatıcı'nın varlığını görünmez kılar. Görünmez anlatımı sağlayabilmek için, 'görünmez gözlemci' konumundaki kamere kullanımıyla nesnel anlatım yanılsaması yaratılır. İzleyicinin kurmaca evrende olup bitenlere, bir aracı (anlatıcı) olmadan tanık olduğu izlenimi uyandırılır yani kurmaca anlatı, kurmaca olduğunu gizler.Anlatıcının yokluğu, anlatımın çeşitli kurgu taktikleriyle görünmez kılınışı dolayısıyla İzleyici ile kurmaca evren arasındaki mesafe sıfırlanır. İzleyici doğrudan kurmaca evrene girer ve kurmaca karakterlerle özdeşleşerek, kendi gerçekliğini ve bilincini geride bırakarak, kurmaca evrende yaşar.Klasik anlatı sinemasında izleyici duygusal olarak yönlendirilir.Film boyunca doruğa çıkan duygusal gerilim, çözüm aşamasıyla birlikte son bulur.Katarsise ulaşan izleyici duygusal açıdan rahatlar.Böylece klasik film amacına ulaşmış olur.

ABSTRACT In the literature domain, the structural method which investigates the common structural features of what have been narrated and the types of arrangement of the components that form the structure can be applied to cinematographic narration. This method is particularly useful in examining the 'classical narrative films' which were produced in Hollywood Cinema of Studio Period. In our study the classical narrative films were examined in two levels: Dramatic Level and Technical Level.Classical narration in cinema bases on the 'Classic Dramatic Structure' which has been theorized by Aristotle and its effect has been proved for thousands of years. Esthetical aim of the classical narrative films is to 'identify with' and 'catharsis', as is in the classical dram art. In the direction of this aim all the elements of the structure combine. Classical dramatic structure places spectator into an artificial world by creating an 'illusion of reality' through a model of knitted events which have been bound to each other with logical ties. Spectator gets into a unity of emotions through artificial characters and shows a curve which constantly increases emotionally. All the components which comprise the 'technical level' of the classical narrative cinema have been combined in order 'to make narration invisible'. Cinema, as a branch of art that has a mimetic narration style, contrary to the diegetic narration, it makes 'narrator's prsence' invisible. In order to provide an 'invisible narrative', an 'illusion of objective narrative' is created by using a camera in the position of an 'invisible observer'. It gives the impression to the spectator that he/she is witnessing all the happenings in the artificial world without a mediator (narrator), in other words artificial narrative hides its fakeness. The distance between spectator and artificial world is reduced to zero because there isn't a narrator and the narrative is made invisible through various assembly tactics. Spectator directly inters and lives in an artificial world by identifying with artificial characters and by leaving his/her own reality and consciousness behind. Emotional tension that peaked throughout the film comes to an end along with the solution process. The spectator who reached to catharsis relaxes emotionally. Thus, classical film reaches its goal.