90`lardan günümüze Türkiye`de kitle kültürünün toplumsal işlevleri ve Türkiye sineması

Abstract

ÖZET Kültür, bir toplumdaki yaşam tarzını anlatan değerlerdir, ancak daha çok, üretim ve ekonomi alanını aşarak geniş bir alana yayılan hegemonya kavramıyla da açıklanmaktadır. Tarihin ilk dönemlerinden beri eğlenceden vazgeçemeyen küçük insan toplulukları, 19. yüzyıldan itibaren Batılı toplumlarda giderek artan üretim ve tüketim faaliyetleri tarafından desteklenen kitle iletişim araçlarının etkisiyle `kitleye` dönüşecekti. Böylece tüketim toplumlarına özgü, egemen sınıflarca yönlendirilen kitle kültürünün doğuşu kaçınılmaz olacaktı. Başta televizyon ve sinema olmak üzere kitle iletişim araçları tüketim ekonomisiyle ilintili kitle kültürünü ve beraberinde eğlence seçeneklerini tüm dünyaya yaymaktadır. İnsanları daha çok tüketime ve eğlenceye yönelten 'kitle kültürü ürünlerini' incelemek, toplumların içine düştüğü durumu açıklamak açısından gereklidir. Kitle iletişim araçlarının yaygınlaşması ve genişleyen pazar pek çok ülkeyi olduğu gibi Türkiye'yi de çeşitli süreçlere götürmektedir. Türkiye, modernleşme sürecine 1800'lerin sonundan itibaren girmiştir ve kendi kurallarıyla, değerlerine sahip tüketim toplumuna bir takım olumsuz koşullar altında uyumlanmaya çalışırken, geç kapitalizm dönemini yaşayan Batılı ülkelerdeki postmodern süreçlerden de kitle kültürü ürünlerinin aracılığıyla kaçınılmaz bir şekilde etkilenmektedir. Hattâ yaşanan toplumsal koşullar karşısında insanlığını ve kendine özgülüğünü kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya kalan ve böylece umutsuzluktan muzdarip birey ya eski değerlere yönelecek ya da rahatsızlığını şiddet eylemleriyle ifade edecektin Bu arada kitle kültürü ve kitle iletişim araçları insanları kısa süreli mutlu edecek pek çok seçenekler sunmaya devam etmektedir. Türkiye Sinemasında da tüm dünyada olduğu gibi kitle kültürünün taleplerini, tekdüze, kendini sürekli yenileyen özelliklerini bulmaktayız. Bu anlamda geniş bir izleyici kitlesine ulaşmış kitle toplumunun sürekliliğini sağlamak toplumdaki değişiklikleri, talepleri ve çelişkileri yansıtmak gibi önemli işlevler üstlenmiş filmler incelenerek 90 Hardan günümüze Türkiye'de VIkitle kültürünün toplumsal işlevleri ve Türkiye Sineması etkileşimini açıklayabiliriz. VII

ABSTRACT Culture are the values which represent a life style in a society, however it is also widely explained by means of concept of hegemony which goes further the areas of production and economy. From the very beginning of the history, small groups of people, who couldn't prevent themselves from getting amusement, would turn into a `mass` under the effects of mass media supported by gradually developing activities of production and consumption since 19th century in Western Societies. Therefore `mass culture`, which has characteristics unique to consumer societies and led by the dominating class, would come to exist inevitably. Mass media, especially television and cinema spreads the mass culture and choices of amusement which are connected to the consumption economy over the whole world. In order to explain the situations society exist in, it is necessary to explain 'products of mass culture', which leads people to more and more consumption and amusement. Widespread use of mass media and developing markets lead Turkey to different process as it does in other countries. Turkey has taken part in the modernization process since the end of 1800's and under some negative circumstances while she is trying to adopt herself to consumer society, which has its own rules and values, she has also been affected inevitably by postmodern process in Western Societies, which has been experiencing late capitalism. Even because of difficult social conditions, person who is under the thread of loosing his humanity, uniqueness and therefore suffers from hopelessness, would easily choose to live with very old values from old and happy times or would reflect his irritation by means of violence. In the mean time mass culture and media present so many choices in order to make him happy temporarily. In Turkish Cinema, as in the world cinema, one can find demands and repetitive characteristics of mass society. At this point, by focusing on some films watched by great amount of spectators and which has very important functions such as providing the continuity or reflecting changes, demands and VIIIconflicts in the society we can explain the relationship between Turkish Cinema and functions of mass culture in Turkey from 1990's up to now. EX