Art Deco Stili`nin desen özellikleri ve baskılı tekstillere etkisi

Abstract

ÖZET 1920 ve 1930'larda özellikle Fransa'da yaygınlaşan ve mimarlık, iç mimarlık, mobilya ve dekoratif sanatlar alanmda etkili olan stil, adını 1925 yılında Paris'te düzenlenen Uluslar arası Modern Dekoratif Sanatlar ve Endüstri Sanatları Sergisi' nden ( Exposition International des Arts Decoratifs et Industriels Modern es) alan Art Deco terimi, gerçekte ilk kez 1968 yılında kullanılmıştır. 20. yy'ın başlarında bu stil 'modern' olarak tanımlanmaktaydı. Modernizmin modaya dönüştürülmüş biçimini oluşturan Art Deco tasarımları arasında elle yapılmış lüks eşyanm yanı sıra, seri üretim malları da bulunmaktadır. Her iki durumda da amaç, refah ve incelmiş bir beğeni düzeyini simgeleyen, gelenekselin dışında ve şık bir estetik yaratmaktı. Bu stilin ayırt edici özellikleri, çoğu zaman akışkan bir çizgiselliğin egemen olduğu yalın ve saf biçimlerin, geometrik yada doğal biçimlerden stilize edilmiş bezemelerin, olağanüstü çeşitlilikte ve çoğu zaman da pahalı malzemelerin kullanılmış olmasıdır. Art Deco yapıtlarında seri üretime az rastlanmaktadır, ünlü Art Deco sanatçılarının çoğu öncelikle tek olarak yada sınırlı sayıda üretilen eşyanın tasarımıyla ilgilenmiştir. Gene de bu stile özgü nitelikler, makinelerin modernliğine ve basitlik, düzlemsellik, simetri, öğelerin değişmeksizin yinelenmesi gibi makine ürünlerinde görülen tasarım niteliklerine duyulan hayranlığı yansıtmaktadır. Bu çok çekici ve popüler olan artistik stillerin birisinde birleşen çok yönlü 1925 Paris Sergisi, farklı şehirleri etkileyen global bir fenomen olarak Art Deco'yu araştıran ilk gösteridir. Art Deco, yaygın geçerliliği olan seri üretim objeleri gibi sanatın çok değerli ve özel işlerine egzotik ve canlı bir stil getirmiştir. Art Deco, 1920'ler ve 1930'lar da dünya çevresinde hızla ilerleyen stildi, Art Deco'nun etkisi güçlüydü ve geniş alanlara yayılarak büyük şehirlerin ufuk çizgisini değiştirmiştir. Ayrıca Art Deco, Hollywood filmleri ve sinemalardan sigara paketlerine, aksesuarlar ve tekstilden lüks büyük yolcu VIIgemileri ve lokomotiflere, mimariden grafik sanatlara kadar her şeyin tasarımına dokunmuştur. Art Deco'nun egzotik kökleri, Doğu, Eski Mısır, Afrika ve Klasik eski çağlardan çıkmıştır. Fakat 20. yy' da olan Kübizm, Fü turizm ve Konstruktfivizm gibi birçok avant-garde sanatlardan, Sergey Diaghilev'in Rus Baletleri'nden etkilenerek farklı açdardan yaklaşılan eklektik bir stil olma özelliğine sahiptir. 1910 ve 1920'lerde baştan başa Avrupayı gezen Diaghilev'in Rus Baletlerinden kostümleri ve dekorları bu stil üzerinde önemli bir etkiye sahip olmuştur. Art Deco Stili her alanda olduğu gibi tekstil alanında da güçlü bir etkiye sahip olmuştur. Ancak tek bir biçimsel özellikte Art Deco tekstilini tanımlamak mümkün değildir, çünkü Art Deco tekstilleri stillerin bir koleksiyonuna sahiptir. Ne işlevsel nede kavramsal Art Deco diye adlandırılabilecek tek bir tekstil formu yoktur. Kesinlikle Art Deco tekstilleri vardır, fakat bunu tarihsel bir zaman çerçevesinde sınıflandırarak adlandırmak mümkündür. vıu

ABSTRACT The term Art Deco was effective in the field of architecture, interior decoration, furniture and decorative arts and became especially widespread in France between 1920 and 1930s. It has taken its name from Exposition International des Arts Decoratifs et Industriels Modernes hold in Paris in 1925 and used first actually in 1968. The style was defined as `modern` in the beginning of the 20th century. As well as hand made luxurious goods lie among the Art Deco designs that comprise the form which was converted into fashion from modernism, mass production goods are also seen in the concept of Art Deco. In both of the situations the purpose was to create an aesthetic which symbolize a level of prosperity and delicateness which was out of traditional and which was also stylish. The distinctive characters of this style was that the decorations used were stylized from geometrical or natural, simple and pure forms in which a fluid linearity was often dominant and that these decorations were used in an extraordinary diversity. The other feature is that expensive materials were generally used in Art Deco. Mass production can be rarely encountered in Art Deco Works; most of Art Deco artists were interested particularly in goods which were uniquely produced or in limited numbers. However, the features unique for the style reflects the admiration felt against the modernity of machines and the design characteristics seen in machinery productions like simplicity, planarity, symmetry and reiteration of items without changing. The multi-dimensional 1925 Paris Exhibition which unites in one of the artistic styles that was very attractive and popular, is the first display which explores Art Deco as a global phenomenon that influenced different cities. Art Deco brought an exotic and active style to valuable work arts as mass production objects currently widespread. Art Deco was the style rapidly progressing worldwide in 1920s and 1930s and it was strongly effective. It IXdiffused in vast regions and changed the skyline of the big cities. Art Deco also touched the design of everything from Hollywood films to cigarette packages, from accessories and textile to large luxurious passenger liners and locomotives and from architecture to graphic arts. Exotic roots of Art Deco have originated from East, Ancient Egypt, Africa and Classic ancient times. But it was affected by many avant-garde arts like Cubism, Futurism and Constructivism and by the Russian Ballets of Sergey Diaghilev in 20. century and became an eclectic style which has many different standpoints. The costumes and decorations of Diaghilev's Russian Ballets, who toured all over Europe in 1910 and 1920s, had a significant effect on this style. Art Deco style had also a strong impact on textile as it had in many other fields. However, it is not possible to describe Art Deco textiles in a single formal characteristic since the Art Deco textiles have a collection of many other styles. There is not a textile form to be called neither as functional nor as conceptual Art Deco. Absolutely Art Deco textiles exist, but it is possible to name them by classifying in a historical time frame.