Manisa İl Halk Kütüphanesi`nde bulunan 3109 no`lu minyatürlü yazma eserdeki mitolojik yaratıların ikonografisi

Abstract

Acaib'ul Mahlukat ve Garaib'ul Mevcudat? adl3 yazma eser Arap as3ll3 biraileden gelen Kazvini'nin (Zekeriya b.Muhammed b.Mahmud Ebu Yahya)(H.600/M.1203- H.682 /M.1283) eseridir. Eser, devrin co%rafya, kozmografya veastroloji gibi çe8itli konular3n3 içermektedir. Teze konu olan yazma ise, Manisa lHalk Kütüphanesi 3109 numarada yer alan, Sururi taraf3ndan Türkçeye çevrilmi8istinsah nüshas3d3r.Söz konusu eserde co%rafya, kozmografya ve astroloji gibi bilimsel niteli%iolan konular yan3nda mitolojik konulara da yer verilmi8tir. Bu mitoslar eserde yeralan öyküler yolu ile ortaya konulmu8tur. Böylece eserde tasvirleri yap3lm38 pek çokmitolojik ö%eye rastlan3r. Bunlar gerek biçimsel özellikleri gerekse yüklendiklerianlamlar3 ile o dönemin kültürünü, inanc3n3, ya8am biçimini, toplumsal de%erleriniortaya koyar. Böylece söz konusu mitolojik ö%eler sanatç3n3n hayal dünyas3ndayaratt3%3 8ekilde betimlenir. Çal38mada betimlenen bu mitolojik ö%elerin görsel veanlamsal çözümlemeleri yap3lm38t3r. Bu ba%lamda çal38ma dört bölümdenolu8maktad3r.Birinci bölüm, ?Acaib'ul Mahlukat? adl3 yazma eserin olu8umuna ili8kinbilgiler, eserin tan3t3m3, yazar3 ve saptanabilen Türkçe nüshalar3 ile ilgilidir. kincibölüm, teze konu olan eserin tan3t3m3, bölümleri ve minyatürleri üzerindedurulmu8tur. Buna göre öncelikle eserin nerede yer ald3%3, ölçüleri, kaç varaktanolu8tu%u, ve sayfa düzeni, hakk3nda aç3klamalar yap3lm38t3r. Bu aç3klamalardansonra eserin bölümlerine geçilerek konular3na yer verilmi8tir. Üçüncü bölüm ise?Acaib'ul Mahlukat? adl3 yazma eserdeki mitolojik yarat3klar3n ikonografisi? ba8l3%3alt3nda de%erlendirilmi8tir. Buna göre öncelikle eserde yer alan minyatürlerdekimitolojik yarat3klar tespit edilmi8tir. Bu yarat3klar özelliklerine göre s3n3fland3r3larakikonografik yöntemle çözümlemeleri yap3lm38t3rTezin dördüncü bölümünde ise uygulamal3 çal38malar yer almaktad3r. Buradaeserin konular3ndan yararlan3larak tasar3mlar yap3lm38t3r.

The manuscript ?Acaib?ul Mahlukat ve Garaib?ul Mevcudat? was written byKazvini who was coming from an Arab family. The manuscript consists of variousthemes of the age, such as geography, cosmography and astrology. The facsimile,which is the subject of this thesis, is held by the Manisa Public Library with theinventory number of 3109, was translated to Turkish by Sururi.In this facsimile, the themes are about geography, cosmography and astrology aswell as there are some about mythology. Troughout the manuscript?s text, thesemythos are conveyed by the stories. Thus, it is possible to encounter variousmythologic elements that are depicted in the text. These elements exhibit the culture,faith, lifestyle and social values of the age regarding their figural features and theirmeanings. In this way, these mythologic elements are shaped by the artist?s uniquecreativity. Visual and semantic analysis of these mythologic elements are achieved inthis thesis that is formed of four chapters.First Chapter is an introduction of the ?Acaib?ul Mahlukat ve Garaib?ulMevcudat? manuscript, which is about its formation, its author and its other reachedTurkish facsimiles. Second Chapter is introduces the manuscript?s chapters andminiature paintings. First of all, there are explanations about where the manuscript isplaced, its dimensions and its page layout. After these explanations, the main themesof the manuscript is examined in respect to the manuscript?s chapters. Third Chapteris evaluated under the title of ?Iconography of the Mythologic Creatures in theAcaib?ul Mahlukat?. Primarily, mythologic creatures that are depicted in theminiature paintings are selected and they are classified according to their features.These classified creatures are analysed by the iconographical methodology.In the Fourth Chapter, there are the applied art Works. Art works arecompleted by the inspiration from the manuscript?s various themes.