Popüler müzikte beğeni farklılıkları: Bir fMRI çalışması

Abstract

Bu çalısmada 10 katılımcıya bir beyin görüntüleme teknigi olan fMRI düzenegindekendi seçtikleri en sevdikleri ve en sevmedikleri müzik örnekleri dinletilerek beyingörüntü verileri elde edilmis ve daha sonra katılımcılarla yüz yüze görüsmeler yapılarakmüzik begenilerine dair kültürel veriler elde edilmistir. Bu anlamda iki ayrı disiplineralan olan nöroloji ve etnomüzikolojinin kuramsal ve yöntemsel araçları kullanılarak,popüler müzik begenisine dair elde edilen iki ayrı tipteki veri üzerinden karsılastırmalıbir arastırma yapılmıstır. Tezin temel amacı popüler müzik begenisine dairkatılımcılardan elde edilen nörolojik ve kültürel verilerin uyumlulugunu arastırmaktır.Müzik begenisi üzerine varolan çalısmalar bir tarafta psikoloji ve nöroloji gibiuygulamalı bilimler alanında, diger tarafta da etnomüzikoloji ve kültürel çalısmalar gibiinsan bilimleri alanında yapılan çalısmalardan olusur. Bu çalısma bu iki ayrı disiplineralanın birikimlerinden faydalanması anlamında literatürdeki ilk çalısmalardanbirisidir. Müzik begenisi üzerine psikoloji ve nöroloji alanlarında yapılan çalısmalardabegeninin kültürel boyutları dikkate alınmamıstır. Ayrıca bu çalısmalarda müzikörnekleri için agırlıklı olarak klasik batı müzigi örnekleri kullanılmıs ve bu örnekler dekatılımcılar tarafından degil arastırmacılar tarafından belirlenmistir. Bu tezçalısmasında ise begenilen ve begenilmeyen müzik örneklerinin hem katılımcılartarafından seçilmesi hem de bu örneklerin popüler müzik örnekleri olması literatüraçısından önemli yeniliklerdir. Katılımcıların fMRI görüntüleri SPM2(http://www.fil.ion.ucl.ac.uk/spm) yazılımı ile istatiksel olarak analiz edilmistir. Ensevilen ve en sevilmeyen müzik örneklerinin dinlenilmesine dair beyindeki begeniyleiliskili bölgelerde anlamlı aktivasyon farklılıkları bulunmustur. Dinletilen müzikörnekleri üzerine katılımcılarla yapılan yüz yüze görüsmelerde de begeni farklılıklarınadair anlamlı kültürel veriler bulunmustur. Bu çalısmada popüler müzik begenisi üzerineelde edilen nörolojik ve kültürel verilerin birbirini destekler nitelikte oldugu sonucunaulasılmıstır.

In this study 10 participants listened to the most pleasant and unpleasant musicalexcerpts which are selected by them, in an fMRI experiment where neurological dataare gathered and analyzed. Also interviews are made with these participants in order toinvestigate the cultural background of their musical tastes. In this sense these data aregathered and analyzed by applying the theoretical and methodological tools of twodistant disciplines, namely ethnomusicology and neurology. And these two kinds of dataare compared correspondingly, also. So the aim of this thesis research is to investigatethe mutual correspondence of neurological and cultural data. The current literature onmusical tastes are based on both studies of applied sciences such as psychology andneurology, and studies of humanities such as ethnomusicology and cultural studies. Thisstudy can be said to be first in the literature by using the tools of these two distantdisciplines. However the studies of musical taste from psychology and neurologydisciplines neglected cultural dimensions and almost used only classical western musicexcerpts, determined by the researchers. On the contrary in this study both musicalexcerpts are selected by the participants and consist of popular music excerpts. Thesetwo points are also new attempts in the literature. fMRI scans are statistical analyzedby using the software SPM2 (http://www.fil.ion.ucl.ac.uk/spm). As a result of thisanalysis, differences of pleasant and unpleasant musical excerpts related with brainactivations are found to be meaningful. Also as a result of interviews cultural data arealso found to be meaningful related with musical tastes of participants. Finally twodifferent types of data gathered from neurological and cultural analyses are found to besupporting each other.