Tarihsel süreç içerisinde el kuklası ve gelişimi

Abstract

Antik yunandan günümüze dek varlıgını sürdüren kuklalar, her dönemde farklıbir amaca hizmet etmislerdir. Öncelikle dinsel rituallerin tapınma nesnesi olan buhareketli objeler, dev organlarıyla kutsal sayılarak halkın saygısını kazanırken,ortaçaga gelindiginde cinsiyetlerini kaybederek alegorik kahramanlar ve kutsal kisilerincanlandırılmasında kullanılmıslardır. Ancak otoriteden çok halkın begenisine boyunegen bu varlıklar kısa sürede dinsel içeriklerinden arınarak sokaklara tasmıs ve açıksaçık,kaba-saba halleriyle insanları meydanlara toplamayı basarmıstır.Meydanlarda toplanan bu kalabalık kitleler kendi milli kahramanlarınıyaratarak, dertlerini ve siyasi tepkilerini bunların agzından yaymaya baslamıslardır.Provakatif yanlarını ortaya koymalarıyla birlikte, kuklalar için yasaklar ve cezalardönemi baslamaktadır. Meydan gösterilerinin kahramanları bu kez illegal yollarabasvurarak gizli gizli varlıklarını korumuslardır.Savas yıllarında savas karsıtı gösteriler ve siyasilere yönelik taslamalarlasahneleri bolca isgal eden kuklalar, özellikle kinci Dünya Savası sonrasında ciddi birdramatik tür olarak ele alınmıslardır. O döneme dek açık hava temsillerinde kullanılanel kuklaları, opera ve operet temsillerinde kullanılan ipli kuklalar gibi salonlardadüzenlenen temsillerde yer almaya baslamıslardır. Bu degisimle birlikte saglanan yeniteknik olanakların da dogrultusunda kukla uygulamaları çesitlenmistir. Teknik, biçimve içerik üzerine ciddi çalısmalar yapılırken, kukla tiyatrosuna iliskin kitaplar dayayınlanmaya baslanmıstır. Her zaman sokaktaki insanın nabzına göre ritminiayarlayan el kuklaları, yeniliklere kapı açmıslardır. Nitekim televizyona geçis yapan ilkkukla türü yine el kuklaları olmuslardır.Toplumsal yasamla dogru orantılı olarak sürekli degisim içinde olan böyle birsahne sanatı, kat ettigi yol göz önünde bulundurularak incelemeye deger bulunmustur.El kuklası türünün bu süreç içindeki yerleri belirlenerek, yaratıgı karakterlerincelenmistir. Hem tarihsel açıdan hem de teknik bakımından ilerleyen el kuklasınınuygulama yöntemleri üzerine durulmustur.Sonuç olarak tüm bu bilgilere sahip olmak, el kuklası türüne hakim olmakla esanlamdadır. Ancak devinim içinde olan bir yapıdan bahsedildigi anlasıldıgından, bubilgilerle yetinmeden, güncel teknik ve gelismeleri takip etme zorunlulugu ortayaçıkmaktadır.

Being around since the Ancient Greek till today, puppets have served differentpurposes in every era. First, they were the sacred effigies, with enormous phallus, ofreligious rituals animated for the public and respected by them; and then in the MiddleAges loosing their sexualities they had been used to impersonate the sacred charactersand allegorical heroes. However, rather than serving for the authorities the puppetryyielded to the attention coming from the keen public and poured to the streets,successful at gathering crowds to the squares with indecent and rude puppet characters.These masses of people on the squares created their own national characters whobecame spokesmen for public spreading words about various complaints and politicaloppositions. By showing their provocative sides, puppets let an era for bans andpunishments begin. This time, the heroes of crowds protected their existence secretly viaillegal means.During the war times the puppets occupied the stages quite a lot with anti-warshows and satirical themes about the politicians. But, especially after the Second WorldWar, these puppets were looked at as serious theatrical genre. The hand puppets thathad been used in open-air shows before started to take stage in show halls like the rodpuppets in operas and operettas. A lot of new technical opportunities came with thischange which allowed various puppetry practices. Meanwhile, some serious work wasdone on the technique, style and content, as well as books on puppet theatre werepublished. The hand puppets usually keeping the beat with the people on street openedup to innovation. Thus, hand puppets became the first of its kind to appear ontelevision.Parallel with the constant changes in communal life for centuries, this form ofvisual art has been considered being worth analyzing. The place of hand puppetry inthis process has been determined and the characters that had been created wereexamined. It has been reflected on the applied techniques of hand puppetry, whichdeveloped on both historical and technical aspects.To conclude, having all this knowledge means mastering the hand puppetry. Onthe other hand, without being content with what is already known, we must feel that weshould follow the recent techniques and developments in puppetry which are onconstant motion.