Tarihsel- tiyatral kişilik ilişkisinin Jan Dark konulu oyunlara yansıması

Abstract

ÖZETİnsan, yüzyıllardır tarih ve dram sanatının ortak noktasıdır. Dram yazarı tarihte yaşanmış olaylardan ve tarihi kişiliklerden ilham almaktadır. Tarihsel malzemeyi eserlerinde kullanan yazar, malzemeden çok etkilendiği için ya da kendi çağının çözülmemiş sorunlarına ışık tutmak için geçmişten yararlanmaktadır. Fakat tarih yazarından farklı olarak tiyatro yazarı, tarihte yaşanmış olayları neden sonuç ilişkisi diyalektiğinde yeniden yaratırken daha özgürdür. Tarih olanı, sanat ise ideal ve estetik olanı verdiği için, dram yazarı malzemeyi bu yönde kullanır. Hayal gücü ve yaratıcılıkla, tarihsel malzemeyi yeniden işler, onu evrensel bir boyuta getirir ve günümüz insanı için anlamlı kılar.Jeanne d'Arc'ın doğduğu ve yaşadığı dönemde Fransa ve İngiltere arsında yüzyıl savaşları devam etmektedir. Fransa, hem politik hem de sosyo ekonomik anlamda kaos içindedir. Ayrıca devlet, ordu ve kilisenin girift ilişkileri söz konusudur. Ülkede ulusal bilinç yoktur ve feodal düzenden yorulan halk tek bir hükümdar istemektedir. Jeanne d'Arc, 1412 yılında bu karışık ortamda Domrémy'de doğmuştur. Tanrıdan duyduğu sesler sonucu Fransa'yı kurtarmak ve krala taç giydirmek üzere köyünü terk etmiştir. Bir çok zafer kazanmış ve krala taç giydirmiştir. Fakat sonunda cadılık ve büyücülükle suçlanarak engizisyon tarafından yargılanmış ve 1431 yılında ateşe atılarak öldürülmüştür.Jeanne d'Arc'ın kısa ve etkili hayatı çağlar boyu sanatçılara ilham vermiştir. Dram yazarları, kendi bakış açılarına göre, malzemeyi yeni baştan yaratmışlardır. Bu yazarlardan bazıları, Bernard Shaw, Friederich Schiller, Bertolt Brecht, Jean Anouilh, Anna Seghers ve Stefan Tsanevdir. Bu yazarlar Jeanne d'Arc'ın kahraman özelliklerini kendi hikayeleri için çıkış noktası yapmışlardır. Bu yolla kendi çağlarının sorunlarına ışık tutmuşlardır. Sonuçta tarihsel malzeme, dram yazarı tarafından insanın bugününe taşınmıştır.Anahtar Kelimeler: Jeanne d'Arc, Tarihsel gerçeklik, Tiyatral gerçeklik

ABSTRACTHuman has been the common element of both history and drama for centuries. The playwrite has been inspired from the historical facts and characters. The author using historical material in his/her work, utilizes this material either because s/he is influenced by this historical reality or to shed light to the unsolved problems of the time s/he lives in. However, the playwrite is more independent than the history writer while recreating the historical events in a cause and effect dialect; since history states what really happenned and art states what is ideal and aesthetic. S/he reprocesses the historical material with imagination and creativity, carries it to a universal dimension and renders it to be meaningful for the contemporary reader.In the times of Jeanne d?Arc, hundred years wars were stil going on. France was in a chaotic situation in both political and socio-economic terms. Also, there were entangled relations between the state, the army and the church. The public that was tired of the feudal order was in desparate need of a single ruler due to a lack of national conciousness. Jeanne d?Arc, was born into this complex environment in Domrémy. She left her village in order to save France and enthrone the king with the guidance of the voice of God she claims to have heard. Yet, after many victories and succesfully enthroning the king, she was accused of witchcraft and sorcery. She was then adjudicated by the Inquisition and was burnt to death in 1431.Jeanne d?Arc?s short and impressive life has inspired the artists for ages. Playwrites recreated the historic material in accordance with their own points of view. Some of these playwrites are Bernard Shaw, Friederich Schiller, Bertolt Brecht, Jean Anouilh, Anna Seghers and Stefan Tsanev. These playwrites used her heroic characteristics as a point of origin for their own stories. Thus, they shed light on the problems of the ages they lived in. As a result, the historical material was brought into the humanity?s current date by the playwrite.Keywords: Jeanne d?Arc, Historcal reality, Dramatic reality