Milenyum sonrası Türk televizyonlarında oluşan dizi kültürü ve toplumsal temsil sorunu

Abstract

Yerli diziler, Türk televizyonlarındaki en popüler program türlerinden biridir. Kökeni 1970'lere dayanan ilk yerli yapımlar, bölüklü yapıdaki edebiyat uyarlamaları biçimindedir. Televizyonun dramatik, estetik ve sektörel özellikleri ise ancak 1980'lerin ikinci yarısında anlaşılmıştır. Bu özellikleri kavrayan bazı TRT yönetmenleri yerli dizi yapımına büyük katkı sağlamışlardır. Türkiye'de özel televizyon yayıncılığının ilk yıllarında ise dramatik yapımların gerektirdiği teknik deneyim ve yüksek maliyet nedeniyle yerli dizi yapımı oldukça azdır.Türkiye'de yerli dizilerin hem teknik kalite hem de sayısal anlamda en önemli çıkışı 2000 sonrasında yaşanmıştır. Bu dönemde yerli diziler tüm televizyon yayın düzenini belirleyen reyting sistemiyle ilişkili olarak bazı özellikler göstermektedir. Küresel etkiler, TRT geleneği, Türk sineması ve Türk halk kültürü ise dizi üretimine biçim veren diğer unsurlardır. 2000-2010 arasında çoğunluğu bölüklü yapıda 1000'den fazla yerli dizinin yayınlandığı tespit edilmiştir. Yerli dizi yapımında hakim olan bu bölüklü format, gece soap operası nitelikleri taşımaktadır. Yerli diziler benzer konularına göre çeşitli kategorilerde toplanmaktadır. Bu kategoriler içinden, yerli dizilerdeki toplumsal temsili incelemek için farklı zaman dilimlerini konu edinen iki kategori belirlenmiştir. Seçilen yerli dizilerdeki ana karakterlerin özellikleri, Türkiye'de 2000 sonrası gözlenen bazı toplumsal değişimlerle bağlantılı olarak incelenmiştir. Araştırma sonuçları Türkiye'deki yerli dizilerde görülen toplumsal temsilin büyük oranda Türk izleyicisinin yerleşik izleme alışkanlıklarına bağlı olduğunu göstermektedir. Bu alışkanlıkların kaynağı ise Türk Sineması ve TRT'dir. Yine de sıklıkla kullanılan zengin erkekle fakir kızın aşk hikayesinin yeni görünecek biçimde paketlenmesi gerekmektedir. Yapımcılar başarılı bir yerli dizinin formülünü, eski hikâyelerin güncel konularla süslendiği melez bir toplumsal temsilde aramaktadırlar.

Domestic television drama is one of the most popular television genres on Turkish televisions. With its origins going back to 1970s, Turkish television dramas were serials adapted from Turkish novels. It was not until the second half of the 1980s when the dramatic, aesthetic and sectoral perspectives of the television medium was comprehended by some of TRT directors who had considerably important contributions to the television drama production. In the early years of commercial broadcasting in Turkey, television drama production was minuscule in amount because its production requires technical experience and high cost.The most significant increase of Turkish television drama occurred after millennium both in number and in quality. Moreover there aroused new characteristics in relation to the ratings system manipulating the whole television broadcast. Other framing influences are global media trends, TRT serial heritage, Turkish Cinema and Turkish folklore. More than 1000 domestic television drama were aired during 2000-2010, most of which were serials. Serial format dominating the Turkish television drama production carries the characteristics of prime?time soaps. These television serials can be categorized into groups according to their similar topics. Among these categories, two of them embodying different time periods, are chosen to analyze the social representation in Turkish television dramas. Main characters of the television serials were analyzed in order to specify their properties with relation to some social changes occurred in Turkey after 2000. As a result of the research, the social representation seen in domestic television dramas in Turkey, determined by mostly Turkish audience?s settled viewing habits grounding on two sources ? TRT and Turkish Cinema. Nevertheless, frequently used story ?the love of the rich with the poor? needs to be packaged in such a way that it would seem new again. The producers formulate the success of the television drama by using a hybrid representation composed of the old stories with an addition of current issue sauce.