Anadolu Selçuklu çinilerindeki hayvan figürlerinin farklı bir yaklaşımla seramik yüzeylerde değerlendirilmesi

Abstract

Anadolu Selçukluları'nın, Anadolu'da yerleşik bir hayat düzeni ile başlamış olan Türk?İslam dönemi, Hitit, Urartu, Frikya, Likya gibi Anadolu topluluklarının etkileriyle gelen zengin kültür birikimine çeşitlilik katmış ve yeni bir kimlik ile sanat anlayışlarını sunmuşlardır. Orta Asya ve İran kaynaklı bozkır kültürü, Anadolu mirası ile kaynaşmasını sağlamış olup, kendilerine has bir üslup ile hayvan üslubunu sunmuşlardır. Tüm sanat dallarında sıkça işlenen hayvan figürleri, çini sanatında da, özellikle saray çinilerinde kullanılmıştır.Anadolu Selçuklu çini sanatına dair bu güne kadar birçok araştırma yapılmış ve arkeoloji kazıları ile yeni sanat eserleri ortaya çıkmıştır. Bilindiği üzere, kimi doğal afetler, kimi ise bilinçsiz insanların cahilliğine maruz kalmış yapılar sonucunda hemen hemen tüm eserleri yerin altında kalmıştır. Bu yüzden her kazı sonrası Selçuklu sanatına yeni bir eser kazandırmaktadır. Arkeolojik kazılar ve sanat tarihi araştırmaları doğrultusunda, hayvan figürleri ve sembolik anlamları ile ilgili kaynakların sınırlı olduğu görülmektedir. Belki de bu duruma bağlı olarak bu güne dek, Osmanlı bezeme sanatı ile ilgili birçok yayının basılmış olmasına rağmen, Selçuklu hayvan figürlerinin daha önce bir kaynak altında toplanmaması tez konumu seçmemde en büyük neden olmuştur. Böylece bu alanda ileride yapılacak olan araştırmalar ve Selçuklu hayvan figürleri çizimleri ile bir kaynak olabilmesi umut edilmiştir.Türkçe Anahtar Kelimeler:1- Çini 2- Seramik 3- Hayvan Figürü 4- Anadolu Selçukluları 5- Biçim

Anatolian Seljuk?s had contributions to affluent cultural heritage which has been accumulated by Anatolian societies such as Hittite, Urartu, Phrygia and Lycia, and introduced their sense of art with a new identity via Turkish-Islam era which has started within the settled life in Anatolia. The nomad culture, originated by Middle Asia and Persia, has helped to interact within Anatolian heritage and introduced animal style with their own manner. The animal figures which were a frequent subject in all art disciplines has been also used tiles, especially in palaces.There have been many researches about Anatolian Seljuk?s tiles and new art objects has been discovered at archeological digs. As it known, nearly all objects are rest under the ground as a result of either the natural disasters or the exposure to insensible people?s behaviors. Because of that, every archeological digging helps to reintegrate a new art object into Seljuk?s art. According to archeological digs and art history researches, there have been limited sources about animal figures and their symbolic meanings. Regard to this situation, the biggest reason behind choosing this particular topic is the absence of any sources on Seljuk?s animal figure, although there have been many publications about Ottoman ornamentation of art. By this way, it is expected that this work which includes the drawings of Seljuk?s animal figures would be a resource for the future researches on this topic.?ngilizce Anahtar Kelimeler:1-Tile Art2- Ceramic3- Animal Figure4- Anatolian Seljuk5- Form