Sır görünümlü astarlar

Abstract

Sır görünümlü astarlar, büyük ölçüde düşük erime noktası gösteren, yeterli eritici içeren killer' den yapılır. Bu killer 1020oC - 1350oC arası pişirildiğinde erir ve ürün yüzeyini koyu bir sır tabakası gibi kaplar.Sır görünümlü astarlarda kullanılan kil tipleri, elde edilmek istenen renk ve doku özelliğine göre seçilebilir. Kil tipleri düşük erime sıcaklıklarına sahip demirli killer olduğu gibi yüksek erime sıcaklıklarına sahip killer de olabilir. Yüksek erime sıcaklığına sahip killer ile sır görünümlü astarlar hazırlanmak istendiğinde eritici oranını arttırmak gerekir. Bu amaçla Feldspat, Nefelin Siyenit, Boraks, Frit gibi eriticiler kullanılır.Sır görünümlü astarlarla günümüzde uygulanan zinter (pekişmiş) astarlar karıştırılmamalıdır. Pekişmiş astarlar, normal astar hammaddelerinin içine düşük sıcaklıkta eriyen sır eklenerek hazırlanırlar. İçerisinde bulunan az miktardaki kil nedeniyle çok az küçülme oranına sahiptirler, ürün üzerinde koyu opak bir tabaka oluştururlar.Geçmişteki uygulamalara bakacak olursak; Terra Sigillata astarı olarak bilinen antik zinter astar ise genellikle illitik yapılı killerden elde edildiğinden, bu nedenle de çok ince tanecikli olduğundan pişirim sonrasında pekişerek yarı parlak, bazen de lüsterimsi bir görünüm alır.Çin ve Japonya'daki sır görünümlü astarların her zaman ten, kahve veya siyah olan çok dar bir renk yelpazesi vardır. Çin'de üretilen seramik kaplarının sır özellikleri çeşitlidir. Örneğin; Tavşan kürkü (Hares'fur): Küçük altınımsı çizgili bir sır, Yağ benekli (Oil ? spot): Üzüm salkımları gibi düzenlenmiş gümüş benekli bir sır, Çay tozu (Tea ? dust): Kahverengi zemin üzerinde tüm yüzeyi benekli açık yeşil kaplı sır. Yoğun olarak uygulandığında dolu ve zengin mor siyah olan Tenmoku sırı, uygulamanın inceldiği yerlerde kahverengi olabilir. Yine aynı sır, akmaya yetecek kadar ısıtıldığında tavşan kürkü çizgiler oluşturabilir ve yavaş soğutulduğunda da yağ damlası görüntüsü oluşturabilir.Kuzey Amerika'daki sır görünümlü astar örneklerine bakacak olursak; karşımıza Albany astar kili çıkar. 1800'lerin gazeteleri Albany kilini dönemin fonksiyonel çömlek yapımında sık kullanılan zehirli kurşunlu sırların yerine kullanılan bir sır olarak tanıtır. Elektrik yalıtıcıları, yapısal kil ürünleri için camsı kaplamalar ve Stoneware çömleklerinde, kanalizasyon borularında ve aşındırıcı silindirlerinin bağlayıcı malzemesi olarak 90 yıldan fazla kullanılmıştır.Albany kili, New York eyaletinin Albany / Hudson nehri bölgesinde, buzul hareketlerle oluşan bir alüvyon çökeltisidir. 1260oC üstü ısılarda neredeyse kendisi bir sırdır. Rengi redüksiyonda açık sarı/yeşilden koyu kahve/siyaha döner. Parlak ve akıcıdır, hiç kırılıp çatlamadığı söylenir.Barnard (BlackBird) kil yatağı, orta Pennsylvania'nın Harrisburg şehri yakınlarındaki yoğun ormanlık bir arazide yer almaktadır. Yüksek demir içerikli, düşük ısıda eriyen, plastik olmayan bir kilidir. Barnard kili tuğla ve karo sanayinde kullanılmıştır. Erime derecesi 1200oC'dir.Farklı killerin karışımından hazırlanan sır görünümlü Alberta astarı; Bu malzeme New York eyaletinde, fiziksel ve kimyasal olarak Albany astarının yerine kullanılmak üzere keşfedilmiştir. Tıpkı Albany gibi düşük ısıda eriyen demir içerikli bir kildir. 1300oC'de parlak çikolata kahvesi rengi elde etmek için % 100 oranında kullanılabilir.Redearth kili ile hazırlanan sır görünümlü astar; Redearth, güney Alberta, Saskatchewan ve Montana'dan çıkarılan üç düşük ısı kilinin bir harmanıdır. İnce granüllü, orta plastikliğe sahip kestane rengi pişen ve 1120oC üzerinde camlaşan bir toprak malzemedir.Redart kili; İnce taneli, yüksek demir içeriği ile düşük ısıda eriyen bir kildir. Tek başına fazla plastik değildir ancak genellikle Terracotta kil gövdelerde kullanılır. Yüksek derecelerde akışkan olur ve sır görünümlü astar reçetelerinde kullanılabilir.Ravenscrag kili: Gereken tüm Feldspat ve silis, kilin doğal yapısında bulunduğu için 1300oC'de ipeksi görünümden parlak görünüme kadar katkı yapmadan renk elde etmek mümkündür.Bunların dışında Finlandiya'daki sır görünümlü astarları elde etmek için kullanılan kilin pişme derecesi de düşüktür. İçeriğinde yüksek oranda demir vardır ve fırınlamadan sonra kırmızımsı bir renk alır. 1260oC-1300oC'de zinterleşerek sıra dönüşen kil Albany astar kiline yakın bir görünümdedir.Türkçe Anahtar Kelimeler: 1- Astar 2- Kil 3- Tenmoku 4- Sır Görünümlü Astar 5- Reçete

Such types of slips are generally made up of slips including sufficient flux with a relatively lower melting point. When fired between 1020oC - 1350oC, these slips tend to melt and product surface is covered by a dark slip layer.Slip types used in slip glaze can be chosen in terms of desired color and pattern features. These slip types may well be ironed - slips with a lower melting point and also ironed-slips with higher a melting-point. For producing slip glaze by using slips having a higher-melting point, the flux rate of mixture should be increased. Feldspat, Nefelin Siyenit, Boraks and Frit can be used for this process.We should be able to make a distinction between slip glaze and modern sinter (consolidated) slips. Sinter slips are prepared by adding slip with lower melting point into normal slip raw materials. Such slips have a very lower shrinking rate because of the lower amount of slip inside them. In addition, they form a dark and opaque layer at surface of product.In previous applications; Antique Sinter slip, also known as Terra Sgilatta Slip, was generally made up of illitic-structured slips, and therefore it appears a bit like shiny or luesterian after firing process just because of its tiny - grained structure.The slip glaze in China and Japan always has a very narrow color scale including brown and black. The Chinese potteries have various slip features. These features include slip with golden striped (rabbithide), silver mottled slip like grape bunch (oil spot) and tea - dust slip.The Tenmoku slip which turns to dark purple when applied intensively may also turn to brown in thinner parts of product. In addition, this slip may form stripes like rabbit hide when heated enough to melt and also may form ?oil drops? when freezed slowly. In case of the slip including higher amounts of Iron Oxide, there may appear crystal mottles on the surface of product; this is called as oil - spot. In brown-black surface of slip many of shiny and silver spots appear.In samples of slip glaze in Northern America, the Albany slips are more common. In newspapers of 1800s, Albany slips were introduced as substitute of toxic lead - covered slips used in production of functional potteries of that time. This kind of slips were also used in manufacturing of electrical insulators and Stoneware potteries. This multi - functional slip has been used more than 90 years in drainage tubes.Albany slip is alluvium sediment formed by glacier movements near Albany / Hudson River in New York. In slips heated above 1260oC, it turns to dark brown - black from pale yellow - green during reduction. This slip has a very high temperature - scope.Another kind of slip is known as the Barnard / Blackbird slip. This kind of slip, which consists higher amounts of iron and has a lower temperature was first extracted during Revolution War. The deposit of this slip is placed in a forest area near Harrisburg city, in middle Pennysylvannia. Barnard slip is used in brick and cement industry. It is also used, by its higher content of manganese, as an intermediate component in foundry of iron. It starts melting at 1200oC.Alberta slip glaze; This substance is developed in order to be used for a substitute for Albany slip both physically and chemically in New York. Just like the Albany slip, it also melts at a lower temperature and consists of iron. Alberta slip is viscous than Albany slip because of its content of a lot of substances. It may be used at a % 100 for creating a brown color at 1300oC.Slip glaze prepared with Redearth; Redearth consists of three lower - temperatured slips extracted form south Alberta, Saskatchewan and Montana. This brown slip has tiny granules and it is crystalized above 1120oC.Redart; It is a lower temperatured slip consisting higher amounts of iron. It is generally used in Terracotta slip bodies. It is liquid in high temperatures and may be used in recines of slip glaze.Ravenscrag slip; This slip is very different from any other slip types. It naturally consists of feldspat, silis and slip and therefore at 1300oC it turns to shiny. In addition, it may be used for producing any kind of slip at % 100.Furthermore, the slip glaze in Finland has a narrow scope of firing. This kind of slip consists higher amounts of iron and after firing it turns to red.İngilizce Anahtar Kelimeler:1- Slip2- Clay3- Tenmoku4- Slip Glaze5- Recipes