İslami uyanış, çoklu modernlik ve popüler kültür bağlamında mevlevi semasının dönüşümü: Afyonkarahisar örnek olayı

Abstract

Bu çalışmada, İslami Uyanış, Çoklu Modernlik ve Popüler Kültür Bağlamında Mevlevi semasının dönüşümü, Afyonkarahisar şehri merkez olmak üzere incelenmeye çalışılmıştır. 13. yüzyılda Mevlana zamanında şekillenmeye başlayan Mevlevilik, oğlu Sultan Veled zamanında teşkilatlanarak, adap ve erkânı oluşturuldu. Günümüze kadar gelen bu uygulamalarda oluşan değişimlerin incelendiği bu çalışma, yaklaşık üç yılı aşan bir alan araştırması, gözlem ve görüşmelere dayanmaktadır.Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Mevlana'nın hayatı, Mevleviliğin tarihsel gelişimi; Mevlevi seması, şekillenme süreci ve çeşitleri; Mevlevilerce müziğin önemi ile Mevlevi ayinleri ele alınmaya çalışıldı. İkinci bölümde, Türkiye'nin modernleşme süreci ve bu sürece Mevlevilerin katkıları ele alındı. Üçüncü bölümde ise ilk iki bölümde verilen bilgiler ışığında Mevlevi semasının bugün geldiği durum tespit edilmeye çalışılarak, yapılan uygulamalardaki farklılıklar incelenmeye çalışıldı.Mevlevi müziği ve seması, 1925 yılında tekke ve zaviyelerin kapatılmasıyla birçok yerde unutulmaya terk edilmiştir. Fakat Afyonkarahisar'da bulunan Mevlevi ailesinin ve muhibbanlarının desteği ile post makamı manevi olarak devam etmiş ve sema zamanla dinsel bir zikir olmaktan çıkarak, gösteri niteliği kazanmıştır. Hâlen evlerinde semayı zikir olarak yapanların varlığının bilinmesine rağmen, öğrenim şekli ve semayı yapma bilincinin değiştiği de bir gerçektir.Türkçe Anahtar Kelimeler:1- Sema 2- İslami Uyanış 3- Popüler Kültür 4-Çoklu Modernlik 5- Afyon

In this study, transformation of the Mevlevi whirling has been tried to study in the context of Islamic Revival, Multiple Modernity and Popular Culture with a focus on the city of Afyonkarahisar. Mevleviyeh began to take shape in time Mevlana in 13th century and then time of his son, Sultan Walad, was created its decency and propriety by organized. This study which examined changes being in the extant of these applications based on an area research during nearly three years, observations and interviews contains.This study consists of three parts. In the first chapter was studied to be dealt with Mevlana's life, the historical development of Mevleviyeh; the Mevlevi whirling, its process of embodiment and types; the importance of music for Mevlevi dervish and Mevlevi rituals. The second section dealt with Turkey's modernization process and the contributions of Mevlevi dervishes to this process. In the third section, it was studied to examine the differences on the applications made by determining in the light of the first two chapters? information the situation in which the Mevlevi whirling come today.Mevlevi music and whirling have been left to be forgotten in many places with the closure of dervish lodges in 1925. But the Mevleviyeh?s post continued as a spiritual authority with the support of Mevlevi family and companies living Afyonkarahisar and whirling has earned the nature of a show being a religious dhikr over time. Although it is known the existence of people are still doing whirling in their homes as dhikr, it is a fact that has changed learning methods and the consciousness of making the whirling. İngilizce Anahtar Kelimeler:1-Danc2- Islamic Revival3- Popular Culture4- Multıple Modernaty5- Afyon