Kanserin kirlilik ve sosyoekonomik unsurlarla ilişkileri: Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelere yönelik analizler

Abstract

Toplumların ekonomik gelişme süreçlerine bağlı olarak meydana gelen kirlilik artışı, kanser oluşmasında önemli bir rol oynamaktadır. Kanser, vaka ve ölüm sayılarının artmasına bağlı olarak toplumsal açıdan önemli bir tehdit oluşturmaktadır. Ekonomik gelişme ve kirlilik artışıyla birlikte, gelişmiş ülkelerde nüfus yaşlanması, gelişmekte olan ülkelerde isegelir artışıyla kanser vakalarının arasındaki ilişkilerin sosyoekonomik temelde araştırılması çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır. Gelir grubuna bağlı olarak seçilmiş yedi farklı ülkede kanser vakası ve ortalama yaşam ilişkisi, benzer gelir grup ve yapılarına bağlı olarak seçilmiş altı farklı ülkede kanser vakası ve kişi başına düşen gelir düzeyi ilişkisi, tüm ülke grubunda ise kişi başına gelir düzeyi ve kanser-vaka ilişkileri Çevresel Kuznets Eğrisi modeli yardımıyla araştırılmıştır. Son aşamada kanserin sosyoekonomik belirleyicilerinden kişi başına düşen sağlık harcamaları, şehirleşme oranı, net sermaye stoku ve gerçekleşen eğitim süresi arasındaki ilişkiler araştırılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre gelişmiş ülkelerde kanser ve ortalama yaşam arasında uzun dönemli `N şeklinde`, gelişmekte olan ülkelerde uzun dönemli `ters N veya yatık S şeklinde`, tüm ülke grubunda ise uzun dönemli `N şeklinde` bir ilişki elde edilmiştir. Sosyoekonomik boyutta kanser vakaları ile sağlık harcamaları ve net sermaye stoku arasında negatif, şehirleşme oranı ve gerçekleşen eğitim süresi arasında pozitif bir ilişki elde edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Çevre Kirliliği, Kanser, Ekonomik Gelişme, Çevresel Kuznets Eğrisi, Sürdürülebilir Kalkınma.

The increase in pollution because of the economic development processes of societies plays an important role in cancer formation. Cancer poses a crucial social threat due to the increasing number of cases and deaths. Along with the increase in economic development and pollution, population aging in developed countries, the main purpose of the research is to investigate the relationship between increase in income in developing countries and cancer cases on a socioeconomic basis. Cancer incidence and average life relationship in seven different countries selected depending on the income group, the relationship between cancer cases and per capita income in six different countries selected based on similar income groups and structures and per capita income and cancer-case relationships in the whole country group were investigated by helping of the Environmental Kuznets Curve model. In the last section, the relationships between health expenditures per capita, urbanization rate, net capital stock and actual education period, which are the socioeconomic determinants of cancer, were researched. According to the results, a long-term `N-shaped` relationship between cancer and average life in developed countries, a long-term `inverted N or tilt S-shaped` relationship in developing countries, and a long-term `N-shaped` in the entire country group. A negative relation was found between socioeconomic cancer cases and health expenditures and net capital stock, and a positive one between urbanization rate and actual education period.Keywords: Environmental Pollution, Cancer, Economic Development, Environmental Kuznets Curve, Sustainable Development.