Tokat ilinin seramik üretim kronolojisi ve Tokat seramiklerinde örnek üretimler

Abstract

Tokat yerleşim yeri olarak bereketli topraklara kurulmuş bir Orta Karadeniz şehridir. Yeşilırmak şehrin tam ortasından geçmekte ve birçok ovaya hizmet etmektedir. Ilıman Karadeniz iklimi ile tarım ve hayvancılık için çok uygun olan bölge, antik çağlardan beri yerleşim açısından tercih edilen bir yer olmuştur. Bu nedenle her zaman kozmopolit bir yapıya sahip olmuş, bünyesinde birçok farklı kültürel yapı oluşturmuş ve yüzyıllardan beri aynı yapıyı korumakta olan bir şehirdir.Anadolu'da bir el sanatı olarak seramik üretimi, gerek saray için, gerekse halkın sanatı olarak geniş bir etki alanına sahip olmuştur. Saray için üretim yapan İznik seramikçiliğinin dışında, halk sanatı olarak tanımlayacağımız, bağımsız ve halkın kendi ihtiyaçlarını karşılayan genelde işlevsel olan seramikler de üretilmiştir. Geçmişten günümüze kadar üretimini sürdüren Kütahya, Çanakkale, Diyarbakır gibi, Tokat'ta özgün seramik merkezlerinden biri olmuştur.Kaynaklar genel olarak Tokat'ta seramik üretimini, 18.yy-20.yy arasında değerlendirmiş ve sadece bu dönemler içerisinde sınırlandırılmıştır. 17.yy sonlarına doğru İran'dan sürgün edilen Ermeni halkı ve Tokat'a yerleşen Ermeni seramik ustalarının varlığı bu tarihlerde dikkati çeker. Tokat seramiklerinin 18.yy-20.yy arasında ki oluşumunda Ermeni ustaların varlığı elbette yadsınamaz bir gerçektir. Fakat Tokat'ta seramik üretimini yalnızca bu tarihlere ve sadece Ermeni ustalarına bağlamak yanlış olacaktır. Kazılardan elde edilen arkeolojik buluntular sayesinde, Tokat Seramikçiliğinin yalnızca 18.yy-20.yy ile sınırlı olmadığı, bu topraklarda yaklaşık 6000 yıllık bir seramik serüvenin olduğu görülmektedir.Tokat'ta geçmişte ve günümüzde üretilen seramikler değerlendirilmiş, aralarında birtakım benzerlikler taşıdığı ve üretim konusunda aralarında sıkı bir ilişkinin olduğu görülmüştür. Aynı coğrafyada bulunan farklı kültürlerin her konuda birbirlerinden etkilendiği gibi, seramik üretimi konusunda da etkilenmelerin olduğu açıkça görülmektedir.

Tokat is a province located in the Central Black Sea Region, where has a fertile soil. Yeşilırmak (The Green River) flows right through the center of the city and serves for many plains. The Region, where is convenient for agriculture and livestock with its mild climate of the Black Sea, has been a preferred place for settlement since ancient times. Therefore, it has always been a cosmopolitan city embodying many different cultural structures, which has preserved the same structure for centuries. Ceramic manufacturing as a handcraft of Anatolia has a significant influence both for the Palace and as a folk art. Other than İznik Ceramics manufactured for the Palace, ceramics, which were distinct and functional thus meeting the public's own needs and which we define as folk art, were also manufactured. Tokat has become one of the unique ceramic centers such as Kütahya, Çanakkale and Diyarbakır, where a consistent manufacturing is available from past to now. In bibliography, ceramic manufacturing was evaluated between the 18th and 19th centuries and restricted only to this era. Existence of the Armenian people deported from Iran in the late 17th century and the Armenian ceramic masters settled in Tokat is remarkable. It is certainly an undeniable truth that the Armenian masters contributed to formation of Tokat Ceramics between the 18th and 20th centuries. However, it would be wrong to restrict the ceramic manufacturing in Tokat to only this era and relate it only with the Armenian masters. Owing to the archaeological discoveries, it is understood that Tokat Ceramics was not restricted to only between the 18th and 20th centuries and it has a historical background of 6000 years in these lands.Ceramics which have been manufactured from past to now in Tokat were evaluated, and it was found that they show a number of similarities and there is a close relationship between them with respect to manufacturing. It is clearly seen that different cultures being in the same region have influenced one another also in respect of ceramic manufacturing, just same as with all other respects.