Çağdaş tiyatroda teknoloji kullanımı ve oyuncunun etkileşimi

Abstract

Çağdaş tiyatroda varlığını giderek artıran teknoloji kullanımı her geçen gün tiyatronun anlatım olanaklarına yenilerini katmaktadır. Oyuncunun çalışması için ortaya çıkan yeni anlatım öğelerinin sahne diline neler kattığı, ne gibi yenilikler getirdiğini bilmek sahnedeki etmenlerin birbiriyle etkileşiminin bütünlüğü ve seyirciye aktarılmak istenenin doğru aktarılabilmesi açısından önem arz etmektedir. Teknoloji çağının sunduğu devrim niteliğindeki yenilikler tiyatro alanında henüz yeterince aktif kullanılmamaktadır. Tasarımsal ve anlatım bakımından tiyatronun çağdaş çizgiyi yakalamasında anahtar rol oynayabilecek teknoloji kullanımının sunduğu potansiyelin farkına varmak, bu alanda yapılmış çalışmaları inceleyerek çıkan sonuçları değerlendirmek, tiyatroda teknoloji kullanımının getirdiği yenilikleri mercek altına alarak oyuncunun teknoloji ile olan ve olabilecek etkileşim olanaklarına değinmek bu tezin ana eksenini oluşturmaktadır. Bu çalışmada çağdaş tiyatroda kullanılan teknolojilerden sadece görsel (projeksiyon, video, mapping, hologram, artırılmış gerçeklik, sanal gerçeklik, motion capture) olanlarına odaklanılmıştır. Ses, aydınlatma ve sahne dekoru gibi diğer teknolojiler araştırmanın dışında bırakılmıştır. 19.yüzyılda görsel teknolojilerin tiyatroda yer etmeye başlamış olması gerçeğiyle kısa bir tarihsel süreçten bahsedilen tezde seçilen örnekler günümüz yenilikçi teknolojilerin sahne anlatımına ne kattığı ve katabileceğini göstermek için incelenmiştir. Son yirmi yıl içindeki çağdaş tiyatro uygulamalarından örnekler ele alınarak kullanılan teknolojilerin ne şekilde kullanıldığı, anlatımda nasıl bir rol oynadığı ve oyuncu ile nasıl etkileşime geçtiği gösterilmeye çalışılmıştır. Daha önce alanda yapılmış uygulamalarda yer almış kişilerle yapılan röportaj ve deneylerden edinilmiş somut veriler ışığında yapılan değerlendirmenin ardından oyuncu ve teknoloji arasındaki etkileşimi artırabilmek için yapılması gerekenler ortaya konmuştur. Teknolojinin sunduğu olanakların ne düzeyde olduğunu göstererek bu teknolojilerle yapılmış uygulama ve deneysel örnekler üzerinden tiyatroda yeni bir dil yaratmak için teknolojinin sunduğu avantajlar tespit edilmeye çalışılmış oyuncunun çağdaş tiyatronun geleceğinde kullanılabilecek son teknolojilerle ne şekilde etkileşime geçebileceğine dair olasılıklara değinilmiştir.

The technology use which increases its presence in contemporary theater day by day makes new contributions to the expression opportunities of the theater. Knowing the contributions and the renovations brought by the emergent new elements of expression for the actor's work is important in terms of the integrity of the interaction of the factors on the stage with one another and the correct conveyance of what is desired to be conveyed to the audience. Revolutionary innovations offered by the technological era are not yet utilized active enough in the field of theater. Realizing the potential offered by the technology use that can play a key role in the theater's catching the modern line in terms of design and expression, searching the studies conducted in this field and evaluating their outcomes, discussing the actor's existing and also potential interaction opportunities with the technology by focusing on the innovations brought by the technology use in the theater constitutes the main axis of this thesis. In this study, only visual (projection, video, mapping, hologram, augmented reality, virtual reality, motion capture) technologies used in contemporary theatre have been focused on. The other technologies such as sound, lighting and stage prop are excluded from the research. The thesis in which a short historical process was mentioned with the fact that visual technologies started to take place in the theater in the 19th century, the selected examples were examined to show what innovative technologies have contributed so far and can contribute in the future to the expression made on the stage. An effort was made to show how the technologies are used, how they play a role in the expression and how they interact with the actor by discussing the examples of contemporary theater practices in the last two decades. Following the evaluation made in the light of tangible data obtained from the interviews and tests conducted with the people who have taken part in the practices performed in this field before, actions to be taken have been revealed to increase the interaction between the actor and the technology. An effort to determine the advantages offered by the technology to create a new language in the theater by means of the practices and experimental examples created using the technologies was made by showing the level of opportunities offered by these technologies, and the possibilities of how the actor can interact with the latest technologies that can be used in the future of contemporary theater were mentioned.