20. yy`da İznik çinilerinin yeniden ortaya çıkışı ve bu süreci etkileyen bir çini ustası: Faik Kırımlı

Abstract

İznik, kuruluşu tarih öncesi çağlara kadar uzanan ve bu süreçte üzerinde Eski Yunan, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı Devleti gibi büyük kitlelere hitap etmiş uygarlıkları barındıran, köklü ve önemli bir merkezdir. Geçirmiş olduğu her dönemde stratejik konumu ile siyasal, sosyal ve dinsel olarak ön plana çıkmaktadır. Tüm bunların yanında asıl çıkışını 15. yüzyıldan itibaren ortaya koyduğu eşsiz güzellikteki çinileriyle yapmıştır. Osmanlı Devleti'nin gelişip, ilerlemesine paralel olarak varlığını sürdüren İznik Çiniciliği 16. yüzyılda en parlak dönemini yaşamış ve yine devlet yönetimine bağlı olarak geçen sürede güç kaybederek 18. yüzyılın ilk yarısına gelinen noktada tamamen ortadan kalkmıştır. Yüzyıllarca Osmanlı Çiniciliğinin en önemli çini ve seramik üretim merkezi konumunda olan İznik, değişen dünya düzeniyle birlikte 20. yüzyıla kadar çinicilik faaliyetlerinden uzak kalmıştır.20. yüzyılda Faik Kırımlının asırlar önce tüm sırlarıyla ortadan kaybolan İznik çinisine ulaşmak için yaptığı çalışmalar ve araştırmalar sonuç vermiş, ürettiği çiniler yapılan deneyler sonucunda İznik çinisi özelliklerini barındırması açısından tescillenmiştir. İznik Çiniciliği açısından önemli bir adım olan bu gelişmeler Faik Kırımlının İznik'e giderek çalışmalarını sürdürmesiyle devam etmiştir. 300 yıl aradan sonra kurduğu fırınla çininin ateşini yeniden yakan Kırımlı, burada İznik Çiniciliğinin tekrar başlamasını sağlamıştır. Bu yönüyle İznik'te yeni bir başlangıç yaratan Kırımlının başarıya giden bu yolda geçirdiği süreci, İznik çiniciliğinin tarihsel gelişiminden sonra ele alarak günümüze kadar değerlendirmiş durumdayız.Günümüz İznik çiniciliğinin temellerinin atıldığı bu sürecin bilinmesi, Türk Çini Sanatı tarihi içindeki yeri açısından önem arz etmektedir. Bu sebepten dolayı tezimizde 20. yüzyılda İznik Çiniciliğinin yeniden doğuş sürecini, Faik Kırımlının hayatıyla birlikte tüm detaylarıyla ele almış bulunmaktayız.

İznik, is an essential and significant center whose foundation goes back to prehistorical ages and which hosted civilizations that addressed to great crowds such as Ancient Greek, Rome, Byzantine, Seljuq and Ottoman Empire. In each era that it has been through, became prominent with its strategic position in politics, social and religion. In addition to all these, made its actual debut with the İznik Tile beyond comparison which were presented since the 15th century. Continuing its existence correspondingly to Ottoman Empire's progress and improvement, İznik Tile experienced its prime in the 16th century and again depending on the goverment, it totally disappeared in the first half of the 18th century, weakening day by day. Being in the position of production line of Ottoman İznik Tile and ceramics for centuries, İznik became distant towards İznik Tile activities until the 20th century with the changing World order.In the 20th century, the researches and studies Faik Kırımlı did in order to reach İznik Tile that disappeared centuries ago with all of its secrets bore fruits. As s result of the tests, the İznik Tile characteristics. These progresses that are important for İznik Tile pursued with Faik Kırımlı, going to İznik and continuing his studies. After 300 year gap, setting up and oven and relighting the fire of İznik Tile to start again. We have evaluated the process of Kırımlı's way of success, who created a new start in İznik, discussing from İznik Tile's historical development until today.Knowing this process in which the foundations of today's İznik Tile is laid is important in terms of its place in the history of Turkish İznik Tile art. For this reason, in our thesis, we disucess the rebirth process of İznik Tile, in the 20th century, in full detail together with Faik Kırımlı's life.