Obsesif kompulsif bozukluk tanılı hastalarda dini yönelim ve tanrı algısının incelenmesi: bir karma yöntem araştırması

Abstract

Bu tezin amacı Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) tanılı hastaların sahip olduğu dini yönelim ve Tanrı algısını incelemektir. Karma yöntem araştırması olarak tasarlanan bu çalışmada nicel verilerin nitel verilerle açıklandığı bir desen olan açımlayıcı ardışık desen tercih edilmiştir. Bu kapsamda araştırmanın nicel aşamasında mental bozukluğu veya psikotik bozukluğu olmayan 81 OKB tanılı hasta ile çalışılmıştır. Nicel bulgulardan sağlanan sonuçlar doğrultusunda belirlenen ölçütleri karşılayan ve gönüllü olan 18 katılımcı ise araştırmanın nitel çalışma grubunu oluşturmaktadır. Araştırmanın nicel aşamasında kullanılan veri toplama araçları Boyutsal OKB Ölçeği, Penn Dinsel Obsesyonlar Envanteri, Dindarlık Yönelimi Ölçeği, Tanrı Algısı Ölçeği iken nitel aşamasında yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Nicel veriler analiz edilirken parametrik testlerden T-Testi ve ANOVA, parametrik olmayan testlerden Mann Whitney U ve Kruskal Wallis H ve değişkenler arasındaki ilişkiyi test etmek için çoklu korelasyon ve çoklu regresyon analizi uygulanmıştır. Nitel verilerin analizi sırasında içerik analizi kullanılmıştır. Araştırmada nicel ve nitel bulgularının bütünleştirilmesiyle ulaşılan sonuçlar aracılığıyla nitel verilerin nicel verileri açıklamaya ve anlamaya katkı sağladığı görülmüştür. Araştırma sonuçları kapsamında yapılan değerlendirmelerde özellikle dini içeriği olan obsesyonlar ile Tanrı algısı arasındaki istatistiksel olarak anlamlı düzeyde olan negatif ilişkiye nitel bulgular ışığında yapılan `otoritenin yer değiştirmesi ve güvenli alan` tanımlamasıyla açıklık kazandırılmaya çalışılmıştır. Ayrıca literatürde sıklıkla karşılaşılan iç güdümlü dini yönelim tanımlamasının farklı kategorilere ayrılabildiği görülmüştür. Araştırma sonuçları bağlamında içselleştirilen ve olgunlaşmış bir dindarlık anlayışının olumlu Tanrı algısı geliştirmeye yardımcı olabileceği, bu sayede olumsuzdan olumluya evrilen Tanrı algısının özellikle dini obsesyonların tedavisine katkı sağlayabileceği değerlendirilmiştir.Anahtar Kelimeler: Obsesif Kompulsif Bozukluk, Dini Yönelim, Tanrı Algısı

This thesis aims to investigate the religious orientation and God perception in patients diagnosed with Obsessive Compulsive Disorder (OCD). Sequential explanatory design, which explains quantitative data with qualitative data, is used in this study. In this context, 81 OCD patients without any mental disorders or psychotic disorders, were studied at the quantitative stage of the study. 18 participants who met the criteria determined in line with the results obtained from the quantitative findings constitute the qualitative group of the study. While Dimensional OCD, Penn Religious Obsessions Inventory, Religiosity Orientation, and God Perception Scales were used in the quantitative stage, a semi-structured interview form was used in the qualitative stage of the research. To analyze quantitative data, the T-Test and ANOVA were used as parametric and Mann Whitney U and Kruskal Wallis H were used as non-parametric tests. Multiple correlation and multiple regression analyses were applied to test the relationships between variables. Content analysis was used to analyze the qualitative data. Qualitative data contributed to explain and understand the quantitative data, through the results obtained by integrating quantitative and qualitative findings in the study. In the evaluations made within the scope of the research results, it was tried to clarify the negative relationship between the obsessions with religious content and the perception of God with the definition of `displacement of authority and safe area` made in the light of qualitative findings. Besides, it was observed that the definition of instinctive religious orientation, which is frequently encountered in the literature, can be divided into different categories. In the context of the obtained results, it can be concluded that an internalized and mature understanding of religiosity can help to develop a positive God perception, so that the perception of God evolving from negative to positive can contribute to the treatment of especially religious obsessions.Keywords: Obsessive Compulsive Disorder, Religious Orientation, God Perception