Deniz sismik enerji kaynakları ve sinyal modelleri

Abstract

öz Sismik kayıtlarda tabaka ayrımlılığını sağlanması; yeraltına gönderilecek kaynak dalgacığının başlangıçdaki kontrolü ve alınan kayıtlar üzerine veri-işlemin (data processing) uygulanması olarak iki aşamada gerçekleşmektedir.Her ne kadar veri-işlem safhasında, alınan kayıtlar üzerinde iyileştirme işlemi yapılsada, veri toplama (data acquisition) esnasında yapılacak olan hataların yok edilmesi mümkün olmamaktadır. Bu nedenle sismik kesitin, veri-işlem ve yorumlama safhasında daha gerçeğe uygun olabilmesi için, kaynakdan çıkan dalganın önceden bilinmesi büyük kolaylıklar sağlamaktadır. Deniz sismik çalışmalarının kara sismik çalışmalarından daha masraflı olduğu açıktır. Bu nedenle, deniz sismik çalışmalarında enerji kaynağı, çalışmanın amacına göre en iyi şekilde seçilmelidir. Böylece çalışmanın maliyeti açısından büyük zararlardan kaçınılmış olacaktır. Kaynak sinyalinin tanınması, sinyal iyileştirme işleminde yani dekonvolüsyonda, arzu edilen çıkış sinyalinin bilinmesi anlamına gelir. Bu açıdan kaynak sinyalinin tipinin belirlenebilirliği, hem veri toplama öncesi (modelleme v.b.) hem de verinin değerlendirilmesi aşamasında kolaylık sağlamaktadır. Deniz sismik çalışmalarında, deniz suyunun uyguladığı hidrostatik basınç nedeniyle, kaynak sinyalinin osilasyonuna sebebiyet vermektedir. Bu da kaynak sinyalinin henüz yer altına geçmeden su ortamında, kabarcık (bubble) etkisi adı verilen ve kaynak ana sinyalinin arkasından gelen istenmeyen piklerini oluşturur. Bu piklerin yansıma sinyalleri ile karışmasını önlenmek, günümüzde sismik enerji kaynaklarının parametrelerinin kontrolü veya kaynak dizilimleri (array) kullanımıyla mümkün damaktadır.

ABSTRACT Obtaining the seismic record resolution can be accomplished in two stages. The first being the control of the source wave and second being trough data processing on record. Even if enhancement is available during the data processing stage, there is no assurance that problems that occur during data acquisition can be solved. Because of this problem knowing the source wave simplifies everything for both stages. It is obvious that working on marine seismic, survey activities is more expensive than working on land, seismic activities it is also very important when working on marine seismic activity to select suitable energy source. Recognizing the signal source definition means; knowing the needed source signal during signal enhancement process (or during deconvolution). With recognition of source signal type helps the data acquisition or during the data processing stage. In the marine seismic studies there is an oscillation on the source signal as a result of the seawater pressure. This creates unwanted peaks after the source which called the bubble effect. As a result, we try to interpret it as a layer during the interpretation. To avoid this problem, we have to control energy source parameter or energy source array.