İzmir`de yayıncılık: 1950-1980

Abstract

Bilgi çağında yaşıyoruz. İnsanlığı bilgi çağına ulaştıran ise; kağıt yazı ve matbaanın keşti ile insanoğlunun fikirlerinin zaman ve mekan dışına taşınmasıdır. Bilgi araçları zaman ve mekana göre değişerek gelişmiştir. Bilgi iletim araçları ilk çağlarda papirüs, kil tabletler iken sonraki dönemlerde kağıt, matbaa olmuş, günümüzde ise elektronik araçlar halme gelmiştir. İlk Türk Matbaasının Osmanlı İmparatorluğu Devleti' ne girişi, matbaanın icadından 287 yıl sonra olmuştur. Diğer şehirlerde olduğu gibi İzmir'e de azınlıklar tararından getirilmiş, ve uzun süre onların tekelinde kalmışta-. İlk açılan Türk Matbaası devlet matbaası olup, özel matbaalar sonraki dönemlerde artış göstermiştir. Birinci Dünya Savaşı ve arkasından gelen İzmir'in işgali İzmir'deki basım ve yayın dünyasını olumsuz yönde etkilemiş, birçok matbaanın kapanmasına neden olmuştur. Harf Devrimi ile birlikte basım ve yaym dünyası önce bir bocalama devrine girmiş, bu dönemi devletin de desteğiyle kısa sürede atlatarak, matbaa ve yaym sayısmda önemli bir artış olmuştur. Tek Parti yönetiminden çok partili döneme geçiş yıllan olan 1950'li yıllar basım ve yaym dünyası açısından umut dolu yıllar olmakla birlikte, beklentiler karşılanamamış, baskı ve yasaklarla dolu yıllar yayıncılığı olumsuz yönde etkilemiştir. Cumhuriyet tarihinde üç defa askeri müdahaleyle karşılaşan basım ve yaym dünyası şüphesiz bundan olumsuz yönde etkilenmiştir. Ancak 27 Mayıs 1960 Askeri Müdahalesi ve arkasından getirilen 1961 Anayasasının insan temel hak ve ödevleri konusunda getirdiği geniş özgürlük ortamında, genelde Türkiye'de özelde ise izmir'de yaym sayısmda önemli artış sağlanmıştır. 1972 Muhtırası ve 12 Eylül 1980 Askeri Müdahalesi arkasından getirilen 1982 Anayasası ile yayıncılık sürekli bir düşüş yaşamıştır. Bütün bunlara rağmen İzmir şehri basım ve yaym dünyası yönünden İstanbul ve Ankara'dan sonra önemli bir yayın merkezi olarak yerini almıştır.

We are living in the information age. The invention of paper, writing and printing press, which led tö carry out the ideas of mankind to time and place, has also made humanity to live in the information age, The means of information have changed through time and place. In the first age, the means to transfer information were papyrus, clay and tablets, whereas in the later times paper and printing press, and today the electronic means have substituted them. The entry of first Turkish printing press to the State of Ottoman Empire was 287 years later of the invention of printing press. Printing press in Izmir, as in other cities* was brought by the minorities and remained under their monopoly for a long time. The first Turkishrowned printing press was state-owned printing press. Private printing press increased aftermath. The First World War and the occupation of Izmir aftermath have effected the printing and publishing world in Izmir negatively and resulted with the closure of many printing offices. With the Alphabet Revolution; the printing and publishing world had entered to a faltering period. This period was overcomed by the support of state within a short time and an important increase was seen in the number of printing and publishing. 1950s, the years of transformation from the single party rule to a multi-party system, were hopeful years for printing and publishing world. But; the expectations were not met and the years of pressures and prohibitions had negative effects on publishing. Printing and publishing world, which faced three military interventions throughout the history Of the Republic, was, of course, negatively effected. The only exception is the military intervention of May 27, 1960; which resulted with 1961 Constitution that established a wide freedom on human rights and duties. Within this period; generally in Turkey and also in Izmir, there was a considerable increase in the nuniber of publishing. But; with 1971 Memorandum, continuing military intervention of September 12, 1980 and 1982 Constitution; publishing had a constant decrease. In spite of all these events; the city of Izmir had its place after Istanbul and Ankara as an important publishing center within the printing and publishing world in Turkey.