Cumhuriyet kenti Aliağa

Abstract

ÖZET Cumhuriyet dönemi ilçesi Aliağa'nın, kurulmuş olduğu bölgede tarih içinde farklı uygarlıkların yaşadığı görülmektedir. Aiolya'nın kentlerinden Kyme ve Myrina'nın bugünkü Aliağa'nın sınırlan içinde yer aldığı bilinmektedir. Bölgeye Türklerin gelişi ile oluşan çiftlik zaman içinde köy haline gelmiştir. 19. yy. ortalarında Aliağa Çiftliği, Osmanlı-Rum köyü olarak Aydın vilayeti Saruhan sancağı, Güzelhisar kazasına bağlı iken, 1890 yılı Aydın Vilayeti Salnamesi'nde ise Menemen kazasına bağlandığı görülmektedir. Bu yıllarda hane sayısı 62, sürekli oturan nüfus ise 240-300 kişi arasındadır. Halkın temel uğraşısı tarım ve hayvancılık olmaktadır. Balkan Savaştan ile başlayan göçler 1924, 1936, 1955 ve 1988 yıllarında da devam etmiştir. Göçmenlerin gelişi ile artan nüfusa paralel olarak 1952 yılında Belediye teşkilatı kurulmuş ve 1982 yılında da ilçe statüsüne kavuşmuştur. Birinci beş yıllık kalkınma planı ile, Tüpraş'ın kurulması daha sonra gemi söküm tesisleri, Petkim ve Petrol Ofisi tesisleri ve 1985'li yıllardan itibaren demir çelik sanayi tesislerinin kurulması ile Aliağa sanayinin odak noktası olmuştur. Aliağa'nın ulaşım açısından da çeşitli seçeneklere sahip olması sanayinin gelişmesinde etken olmuştur. Tesislerin ekonomiye getirdiği katkının yanı sıra çevre kirliliği de sınır değerler seviyesine gelmiştir. Çevre kirliliğini düşük seviyelerde tutmak için alman önlemlerin yanı sıra alternatif enerji kaynaklarının kullanılması da gündeme getirilerek tartışılmaktadır. Cumhuriyet'in ilanından bu yana sürekli gelişme kaydeden Aliağa için yarınların daha az sorunlu olabilmesi, doğru tesbitlere ve çözüm yollarına bağlıdır. IV

SUMMARY A republican district of Aliağa was founded in the region which was cradle of many civilisations throughout history. It is known that Aiolian cities of Kyme and Myrina were founded wit hin the borders of todays Aliağa. The farm that was established by the arrival of Turks, in time, developed into a village community. While, at the midlle of 1 9 th century Aliağa farm was a subdivision of Güzelhisar which was itself a subdivision of Saruhan in Aydın province as an Ottoman-Greek village, 1890 records of Aydın province shows that, it was brought under the administration of Menemen district. During those years it had 62 households and population of between 240 to 300 and the main income of the people were from farming and livestock. Inward migration that started during. The Balkan wars continued in 1924, 1936, 1955 and in 1988. In line with the increased population due to migration in 1952 municipal administration was established and in 1982 it was granted status of administrative district. Aliağa became centre of focus for the industry after Tüpraş was founded in accordance with the first, national five yearly development plan and established in the region as well as, ship dismantling facilities, Petkim and Petrol Ofisi facilitiest and since 1 985 iron and steel works. Aliağa's offer of alternative ways of transport is one of the factors for industry to flourish. Even though all of these facilities have contributed to the economy, environmental^ollution has reached its limits. As well as precautions to be taken to keep the level of environmental pollution low, use of alternative energy resources are put on the agenda and discussed. Aliağa has been progressing continiously since the deeleration of republic, for Aliağa to have less problems in the future, correct diagnosis and solution are needed.