1967 yılı basınında Arap-İsrail savaşı

Abstract

ÖZET İsrail, Ortadoğu'nun jeopolitik açıdan en can alıcı önemdeki noktalarından birine kurulmuş olan bir Yahudi olgusundan ibaret değildir. İsrail devleti esas olarak batılı ülkelerden Filistin'e Yahudilerin göç etmesi ve Filistin'in yerli halkının Yahudilere yer açmak için topraklarında sürülmesi zemini üzerinde kurulmuştur. Avrupa, İkinci Dünya Savaşında Yahudilerin Nazilerin elinde uğradığı zulmün suçluluk kompleksi altındaydı. Bu kompleks onlara Yahudilere bir vatan bularak giderilebilirdi ancak. Bu nedenlerle, İsrail ile batı dünyası çeşitli bağlarla birbirine bağlanmıştı. Hiçbir zaman kopmayacak olan bu bağ İsrail'in kurulduğu günden bu yana Ortadoğu'da suları asla durultmadı. Tarih boyunca ve hatta Tezin hazırlandığı şu günlerde bile zaman zaman çatışmaların yaşandığı Ortadoğu kelimenin tam anlamıyla dünyanın deprem merkeziydi. 1967 yılı savaşı ise yaşanan depremlerden sadece birisidir. Bu savaş esnasında Türk basını ve Türkiye olayları yakından takip etmiş uzun zamandır kötü olan Arap ilişkilerini düzeltme fırsatını elde etmiştir. Türkiye bu krizde izlediği politika ile Sovyet politikasına yakınlaşmıştır. Böylelikle de daha önceki dönemlerde olan NATO ve Batı ülkeleriyle uyumlu politikadan uzaklaşarak, Türkiye'nin çıkarları doğrultusunda hareket edilmiştir. Basında bu konuda iki görüş oluşmuştur. Cumhuriyet, Milliyet gibi gazeteler bu savaşı Arapların Amerikan emperyalizmine açtığı savaş olarak görmüşlerdir. Diğer yandan iktidar yanlısı gazeteler Adalet, Son Havadis ve iktidar sempatizanı olarak görülen Tercüman ise hükümetin izlediği politikanın karşısındadır. Bunun nedeni ise Orta Doğudaki savaştan Sovyetler Birliği birinci dereceden sorumlu tutulmuştur. Nasır, Sovyetler Birliği' nin bir adamı olarak görülmüştür ve Nasır, sosyalizmi benimsediğinden dolayı, Araplarlaortak din faktörü göz ardı edilmiştir. Bazı yazarla Üçüncü Dünya savaşının çıkmasından endişe duyarlarken bazıları da Krizden Türkiye'nin Dünya gözünde önemli bir konuma gelebilmesi için arabulucu görevini üstlenmesini savunmaktaydılar. Sonuç olarak Türkiye bu savaşta İsrail'i açıkça kınamasa da Arapların yanında yer almış ve bozuk olan Arap ilişkilerinin düzelmesini sağlamıştır. vı

ABSTRACT Israel is not merely a Jewish reality entrenched in one of the most crucial geopolitical hubs of the Middle East. The Israel State was in esence established on the basis of the resettlement of Jewish descendants from the West in Palestine the inhabitants of which would be driven away to make space for the immigrants Europe has been widely influenced by the guilt complex felt as a result of the oppression suffered by the Jews in the hands of the Nazis during World War II. The remorse could only be alleviated by providing a fatherland for world Jews. Israel is thus interdependent with the West through countless links. The deep-rooted global Jewish association has been the source of interminable unrest in the Middle East. This important region has been the historic epicentre of worldwide instability with turmoil continuing to our very day. The 1967 war is but one example of the tremors experienced. For the Turkish public and media who closely charted the hostilities and ensuing events, it meant an opportunity to mend the hapless relations with the Arab world. The policy experimented by Turkey during this crisis put her on a close track with the Soviets. The Turkish government's traditional approach geared to Western and NATO objectives gave way to a more nationally oriented process. Two main viewpoints prevailed in the media concerning the 1967 war. The daily papers Cumhuriyet and Milliyet described it as an Arab upheaval against American imperialism. Meanwhile traditionally pro-government dailies such as Adalet and Son Havadis as well as Tercüman -normally a government supporter- have opposed the course followed by Turkey. The underlying reason was that the Soviet Union was perceived as the leading perpetrator of the war. VllEgyptian President Nasser was in most eyes a champion of Soviet policies, thus identifying himself with socialism. For the Turkish press the idea of a Soviet involvement obscured the significance of a common religion with the Arabs. While some columnists feared a third World War would erupt, others advocated that Turkey should assume a mediator's role to emerge as a significant actor in the eyes of the world at large in the post-crisis period. To conclude, Turkey sided with the Arab countries during the 1967 crisis and was able to improve her relations with the Arab world, despite her failure to openly condemn Israel actions. Vlll