1961 Anayasası`dan 12 Mart`a Cumhuriyet Senatosu

Abstract

1876 yılında baslayan demokrasi hayatımız, ikili bir meclis sistemi ileyapılmıstır.1921 ve 1924 Anayasaları ile Türkiye tek meclisli, TBMM bir yapıya sahipolmustur. 1924 Anayasası olağanüstü kosullar altında yeni devletin kurulusu, modernlesmesive köklü yapıya sahip olmasını sağlamaya çalısmıstır. Bu nedenlerle bu Anayasa kuvvetlerbirliği ilkesini meclise vermistir. Bu sayede hızlı ve kalıcı devrimler yapılabilmistir. Ancak1946 yılında geçilen çok partili yasam neticesinde 1950 yılında iktidara gelen DP,demokratiklesmeyi unutmus ve antidemokratik davranıslarda bulunmustur. Bunun neticesinde27 Mayıs'ta yönetime el koyan askerler, çift meclisli bir yapı ile iktidarı sınırlandırma yolunagitmislerdir.1961 Anayasası'nın getirdiği en önemli kurumlardan olan Cumhuriyet Senatosu üç türüyelerden olusmaktadır. Tabii üyeler, Seçilmis üyeler, Kontenjan senatörleri. Meclisten geçenkanun ve anayasalar, Senatoda tekrar görüsülecek ve böylece iktidarı elinde tutanlar,demokrasi ve rejim aleyhine yasa yapamayacaklardır. Ayrıca Senato denetim etkinlikleri ilede yürütmeyi kontrol edebilecekti.1961-1971 yılları arasında baslarda etkili olan bu sistem 1965 yılından itibaren AP'ninhem Meclis'te hem de Senatoda çoğunluğu sağlaması sonucunu etkisini yitirmistir. Budönemde yasanan hükümet sorunları da bunun nedenlerinden birisidir. En çok tartısılankonulardan biri olan tabii senatörler, Senatoda en aktif üyelerdendir. Senatörler hemhükümetlerde görev almıslar hem de kriz durumlarında hükümet kurarak basbakanlıkyapmıslardır.Anahtar Kelimeler: Cumhuriyet Senatosu, çift meclis sistemi,AP,CHP,Seçim.

ABSTRACTOur democracy life ?started in 1876- had been done with dual assembly system. Withthe 1921 and 1924 Constitutions, Turkey had had a single assembly system. The 1924Constitution had tried to provide the foundation of the State, its modernization and make ithave a long standing structure under the extraordinary conditions. Due to these reasons, theConstitution gave the jurisdiction of league of powers to the Assembly. Thanks to this fastand permanent reforms could be done. However, after the transition to multi-party system in1946, the DP ?gained power in 1950- had forgotten democracy and made anti-democraticattempts. As a result of this, the military ?took power on 27th May- preferred to limit therulership with dual assembly system.The Republic Senate ?which was the most important foundations brought by the 1961Constitution- consisted of 3 type members: Inborn members, Chosen members and Quotamembers. Laws and acts passed from the Assenbly were to discussed again in the Senate andthose who had the power weren?t going to make any law against democracy and the regime.Besides, the Senate could control the execution with supervision activities.This system ?which was efficient between 1961 and 1971- lost its power because APhad the majority in both the Assembly and the Senate. The governmental problems in thisterm were also one of the reasons of this loss of efficiency. Inborn members ?who were theone of the most polemical subjects- were the most active members. These senators both tookpart in governments and had been Presidents by founding governments during the crisis times.Key Words: Republican Senate, bicameralism,AP,CHP,Election.