Kurtuluşundan Dünya Ekonomik Buhranı sonrasına İzmir`de fiyat hareketleri

Abstract

15 Mayıs 1919'da işgal edilişi ile Türk milletinin özgürlük mücadelesinin başladığı ve 9 Eylül 1922'de kurtarılışı ile bu mücadelenin zaferle taçlandırıldığı kent olan İzmir, işgal döneminde ve sonrasında büyük ekonomik sancılar yaşadı. Zaferin sevincini İzmirlilerin kursağında bırakan Büyük İzmir Yangını, kentin tam ortasını hedef almış, geride yıllarca büyük zahmetlerle yeniden kullanılabilir hale getirilecek olan koca bir delik bırakmıştı. Ekonomik olarak zaten çökmüş kent için bu yeni yıkım yeni Türkiye Cumhuriyeti'nin inci kenti İzmir için zor günleri de beraberinde getirdi. Kurtuluş Savaşının ardından Yunanistan ile gerçekleştirilen Büyük Mübadele ile göç eden halkın bıraktığı tarlalarda kalan mahsuller toplanamamış ya da iç göç ile gelenler tarafından yağmalanmıştı. Tarımdan anlamayan mübadillerin bu bölgelere yerleştirilmesi, önemli ihracat malları olan üzüm, incir, tütün vb. üretimini büyük ölçüde zarara uğrattı. İzmir İktisat Kongresi ile tüm illerden gelen delegelerin kentte yarattığı kalabalık, bu dönemde fiyat artışlarına neden olsa da, 9 Eylül Panayırlarının kurulmasına ve bugünkü İzmir Uluslararası Fuarının temellerinin atılmasına vesile oldu.Liman kenti olan İzmir'de ticaret önemli yere sahipti. Dünya Ekonomik Buhranından ekonomik anlamda birçok ticaret kenti gibi İzmir de büyük ölçüde etkilendi. Bu dönemde ithalat ve ihracatın azalması halkın alım gücündeki düşüşe, pazar fiyatlarında artışa neden oldu. Pazardaki pahalılık temel ihtiyaçların karşılanamamasına neden olurken elde kalan ürünler nedeniyle üretici de fiyat düşürmek zorunda kalıyordu. Çiftçi malını ucuza satarken ihtiyaçlarını pahalıya almak zorunda kalıyordu. Liberal ekonomi politikası izleyen Türkiye Cumhuriyeti, Dünya Ekonomik Buhranının yaşandığı yıllarda Devletçi ekonomiye yöneldi. Devlet eli ile üretici desteklenirken özel teşebbüsün de önü açılıyordu. Hazırlanan sanayi planları ile planlı ekonomi dönemine geçildi.

Izmir is the city that, after its occupation in 15th of May 1919 Turkish nation begun their independence struggle, and the victory of that struggle coroneted in 9th of September 1922 after its salvation, faced great economic contractions during and after the occupation.The Great Izmir Fire avoided Izmir citizens' desire, targeting the middle of the city, leaving a big hole causing big sufferings for reusing. This new destruction brought difficult times for the potential city of new Turkish Republic that had already collapsed economy.Crops that left on the fields of the people migrated by Great Exchange occurred with Greece after Independence War, were either not harvested or looted by the ones coming by inner immigrant. The settlement of the immigrants unaware of agriculture had a great damage on the production of export products such as grape, fig and tobacco.Even though the crowd of delegates from all cities participating Izmir Economic Congress, created an increase on the prices during this period, it caused to start of 9 September Fairs and to lay a foundation of todays Izmir International Fair.As a port city, commerce had an important role in Izmir. Like many other merchant city, Izmir had greatly affected from World Economic Crisis. On that period, because of a decrease on import and export on that period, purchasing power of the people diminished and market prices increased. While expensiveness of market prices had a negative effect on meeting basic necessities, producers were had to lower the prices because of unsold products. Turkish Republic following liberal economy, turned towards Statism economy during World Economic Crisis. While producers were supported by the state, private enterprises were encouraged. Planned economy period started with prepared economic plans.