Kurtuluşunda sonra İzmir`in yönetim yapısının yeniden örgütlenmesi ve gündelik yaşam

Abstract

Osmanlı İmparatorluğu Birinci Dünya Savaşı'ndan büyük bir yıkımla ayrıldı. Savaşın getirdiği ekonomik ve sosyal anlamdaki ağrı yüke ilaveten, bir de Mondros Mütarekesi'nin 7. Maddesi uyarıca ülkenin dört bir yanında başlayan işgaller halkı adeta perişan ediyordu. İzmir ise bu anlamada tam kritik bir noktada bulunuyordu. Ve Mütareke'nin imzalanmasından çok bir süre geçmeden Yunanlılar 15 Mayıs 1919'da İzmir'i işgal etti. İşgaller süresince, Mustafa Kemal Paşa önderliğinde Anadolu halkının sergilemiş olduğu büyük kararlılık ve birliktelik örneği ile İzmir 15 Mayıs 1919'dan, 9 Eylül 1922'ye kadar yani; üç yıl, üç ay, üç hafta, üç gün sonunda özgürlüğüne kavuşarak ve düşman işgalinden kurtuldu. İşgal süresi boyunca, işgal güçlerine rahat hareket etmeleri ve onlara sorun çıkarmayacak kişiler vali ve belediye başkanı gibi yönetim mekanizmalarında derhal yerlerini aldılar. Vali Ahmet İzzet Bey(Kambur İzzet) ve Belediye Başkanı Hacı Hasan Paşa adeta bu süreçte işgal güçleri ile işbirliği içinde oldular. Fakat kısa bir süre sonra da İzmir'de yerel yönetimi de Yunan tarafı üstlendi. Hatta önemli çalışma noktalarına Atina'da gelen memurlar yerleştirildi. Fakat yönetimde ki bu yabacı eli ancak işgal döneminin sonuna kadar varlığını sürdürebildi. 9 Eylül 1922 tarihinde Kurtuluştan sonra şehirde Yönetim Yapısı Yeniden Türklerin eline geçti. Kurtuluş ve onu takip eden günlerde şehirde idari ve askeri anlamda bir boşluk ortamı oluştu. Hatta bu boşluk ortamı ile birlikte a birlikte İzmir'de güvenliği sağlayacak bir unsur bulunmuyordu. Savaştan önce refah içinde olan İzmir, Yunan işgalinden kurtuluşundan, kısa bir süre sonra harabeye döndü. Şehrin merkezinde geniş alanlar yangınla yıkılıp gitti. Şehrin uluslararası ekonomisini ve ticaretini denetleyen Yunanların, Ermenilerin ve Avrupalıların ayrılışıyla birlikte İzmir'deki ekonomik faaliyet felç oldu. İzmir'i yeniden oluşturmak yalnızca yangın geçirmiş mahallelerin yeniden inşası anlamına gelmekle kalmaz, özellikle ekonomisini yeniden canlandırmak anlamına da gelir. Bu süreçte şehirde yeni yönetim iş başın gelip, hem işgal döneminden ve yangından kalan izlerin silinmesi hem de, hem de şehrin yeniden imarı ve iskânı, halkın gündelik hayatta yaşadığı sıkıntılar gibi ele alınmayı bekleyen birçok konu ile ilgilenmesi gerekiyordu. Nitekim öyle de oldu, yönetim yapısı oluşur oluşmaz sırasıyla başa gelen belediye başkanları ve valiler şehri baştan aşağı her yönüyle ele alıp yenilediler.Anahtar Kelimeler: İşgal, Kurtuluş, Yönetim, boşluk, vali, belediye başkanı

Ottoman Empire left from I. World War with a great devastation. In addition to economic and social diffuculties of war, according to 7. Article of Mondros Armistice, occupations which were shown all around country were ruined people. In this sense, Izmir was in a critical point. And soon enough after signing of Armistice, Greeks occupied Izmir in 15 May 1919. During occupies, Anatolians showed big commitment and togetherness under the leadership of Mustafa Kemal Paşa and Izmir liberated and survived from enemy occupation after three years, three months, three weeks, three days, from 15 May 1919 to 9 September 1922.During occupation period, occupation forces were ensured to move freely and people who didn't make trouble like governor and mayor took part in management mechanisms immediately. Governor Ahmet izzet Bey (Kambur İzzet) and Mayor Hacı Hasan Paşa were in cooperation with occupation forces in this period. But after a while later, Greek undertook local management in Izmir. In fact, officers coming from Atina were placed to important working points. But this foreign part of management continued its existence until end of occupation period.After salvation, in 9 September 1922, , Turks took governing structure of city again. While in salvation and its following days, there was a space consisted in governmental and military sense. Even with this space, there was no organization that would provide security. Izmir had prosperity before war and it turned a ruin after a while later its salvation from Greek occupation. Wide areas in town center were ruined with fire. Economic activities in Izmir paralyzed after leaving of Greeks, Armenians and Europeans who controlled international economy and trade of city. Regeneration of Izmir doesn't mean reconstruction of burned neighborhoods. It means specially revival of its economy. In this period, new government supposed to take care of many subjects which were held to be dealt. For example, new government supposed to take the lead and remove both traces that were remained from occupation and fire periods, deal with troubles like reconstruction and relocation of city, people's daily encountered problems. In fact, it was happened, after governing structure were developed, mayors and governors who came to power, immediately took care and renewed the city at all points.Keywords: Occupation, Salvation, Government, Space, Mayor, Governor.