Cumhuriyet Döneminde Bahriye Vekaleti

Abstract

Osmanlı'dan Cumhuriyet'e intikal eden donanma mirası oldukça kısıtlıdır. Ülkesavunması açısından güçlü bir donanmanın varlığının önemi göz önüne alınarak 1924 yılından itibaren Mecliste müstakil bir Vekaletin kurulması gündeme gelmiştir. Bahriye Vekaleti kuruluncaya kadar Milli Müdafaa Vekaleti deniz kuvvetleri üzerinde de etkili bir konumdaydı; ancak Meclis'teki Bahriyeli Vekiller donanma anlamında gelişmenin sağlanması açısından müstakil bir Vekaletin kurulmasını gerekli görmüşlerdir. Vekaletin teşkili kolay olmamıştır. İsmet Paşa, Fevzi Paşa gibi isimler müstakil bir Vekaletin kuruluşuna karşı çıkarken Rauf Bey başta olmak üzere muhalif isimler de Vekaletin müstakil olamayacağına inanarak kurulmasını desteklememişlerdir; ancak Mustafa Kemal'in direktifleri sonucu Bahriye Vekaleti'nin kurulması adına harekete geçilmiş ve 30 Aralık 1924'te Meclis'te kabul edilen karar ile Vekalet, Milli Müdafaa Vekaletinden ayrılmış ve Bahriye Erkan-ı Harbiyesi, Genelkurmay Başkanlığına bağlı olarak çalışmaya başlayan Erkan-ı Harbiye-i Umumiye Reisliğine bağlanmıştır.Bahriye Vekaleti üç sene gibi kısa bir sürede pek çok çalışmada bulunmuş; yeni denizaltılar sipariş verilmiş, uzman heyetinden yardım alınmış, talimatnameler hazırlanmış, Yavuz gemisi başta pek çok geminin tamiri gerçekleşmiş, yeni havuz alınmış, Gölcük tersanesinin gelişmesi yönünde önemli adımlar atılmıştır. Bununla birlikte Bahriye Vekili İhsan Bey'in Vekalette kaldığı müddetçe sergilediği tutum ve davranışlar pek çok kişi tarafından eleştirilmiş ve kendisi aleyhinde bir intiba oluşmuştur. 16 Ocak 1928'de ise Vekaletin sonu gelmiş ve bahriye işlerini Milli Müdafaa Vekaletine bağlı bir müsteşarlığa indiren kanun Meclis'te kabul edilmiştir. Vekaletin kapatılmasının ardındaki sürece bir yolsuzluk iddiası damga vurmuş,Cumhuriyet tarihinde bir bakan ilk kez Yüce Divana giderek yargılanmıştır

The navy heritage that was transfered from Ottoman Empire to Turkish Republic, was rather limited. Because of the defence of the country, consedering having a powerful navy, from 1924 an independent ministery was brought before. Until the Ministery of Navy was founded, the Ministery of Defence had power on the navy, but the ministers, who were naval officers, in the parliament considered founding the Ministery of Navy necessary because of development. It was not easy to found it. Some members of parliament such as İsmet Pasha and Fevzi Pasha objected it. At the same time Rauf Bey and some other opponents didn't support the idea, believing that the Ministery would not be independent; but with the orders of Mustafa Kemal, they started action and on 30th December 1924. In parliament it was decided to seperate the ministery from The Ministery of Defence and `Bahriye Erkan-ı Harbiye` became a part of `Erkan-ı Harbiye-i Umumiye Reisliği` which was under the control of The General Staff.The Ministery of Navy, in a short time ( about three years) did many things; new submarines were bought, asked help from the experts, manual of instruction was written, the ship called `Yavuz` and many other ships were repaired, a new pool was bought for the development of Gölcük shipyard. Many things was done. On the other hand The Minister of Navy, Ihsan Bey was criticized by some others during his control of the navy and a negative impression occured against him. 16th January 1928 was the end of The Ministery of Navy. By the law taken in parliament, the navy was under control of The Ministery of Defence again. The raeson was claims about irregularity. It was the first time a minister was judged in the history of Turkish Republic.