İkinci Dünya savaşı sırasında Türk kamuoyunda Hitler algısı

Abstract

I.Dünya Savaşı sonunda yapılan antlaşmalar dünyanın kaderini değiştirmiş, yapılan antlaşmalar yeni bir dünya savaşının fitilini ateşlemiştir. Özellikle Almanya ile yapılan Versay Antlaşması ile Almanya tekrar ayağı kalkamaz hale getirilmeye çalışılmıştır. Almanya içinde bulunduğu olumsuz şartlarla mücadele etmesini bilmiş ve yeni bir rejim ve lider ile bu antlaşmadan kurtulmaya çalışmıştır. Almanya'da eskiden beri var olan militarist anlayış, dünyanın gidişinde etkilenerek Hitler gibi bir lideri iktidara taşımıştır. Hitler'in iktidara gelmesiyle hem Almanya'nın hem de dünyanın kaderi değişecektir. Hitler iktidara geldiği 1933 yılından itibaren ülkeyi politikalarıyla önce Versay sınırlamalarından kurtarmış ardından dünya egemenliğine soyunmuştur. Bütün dünyayı etkileyen böyle bir liderin Türkiye'de de merak edilmesi ve takip edilmesi oldukça doğaldır. O dönemin basınında yakından izlenen Hitler ile ilgili fikirler ise oldukça değişkenlik göstermektedir. Özellikle iktidara ilk geldiği zamanlarda Hitler'in eleştiriden daha fazla övgü aldığı söylenebilir. Bunun sebebi Türkiye'nin gözünde Almanya'nın kendi gibi haksızlığa uğradığını düşünmesindendir. Dolayısıyla Hitler'in Versay'ın kısıtlamalarından kurtulmak için yaptıkları basında hoş karşılanmıştır. Fakat daha sonra Hitler'in giderek daha cesur hareket etmesi ve savaş seslerinin yaklaşması üzerine Hitler ile ilgili şüphe duyulmaya başlanmıştır. Savaş başladıktan sonra ise Türk hükümetinin politikasına göre güdülen denge siyaseti Hitler ile ilgili fikirlere de yansımış, Hitler savaşta başarılı olduğu dönemde çok fazla eleştirilmez hatta övgüler düzülürken, savaşta başarısız olmaya başlamasından sonra ise eleştiriler yoğun bir şekilde artmıştır.

The treaties signed after first World War obviously changed the destiny of the World. In fact, the treaties have triggered a new world war. Germany was tried to make powerless with the Treaty of Versailles. However, Germany could fight against all of the unfavorable conditions and, try to get rid of the effects of the treaty with a new regime and leader. The long-standing military perspective in Germany brought a leader like Hitler to power by interaction the course of world. It would cause to change the fate of Germany and the world. Hitler primarily released the country from obligations of the Versailles Treaty with his policies beginning from the time of coming to power in 1933. Afterwards, he set to work for being the world domination. In Turkey, it was expected to wonder and follow closely such a leader affecting all over the world. The ideas regarding Hitler ranged extensively in the press at that time. It could be expressed that Hitler got more praises than critiques especially at the beginning of his power. The reason was to consider Germany being exposed to injustice as Turkey. Therefore, Hitler's efforts against the limitations of the Versailles Treaty were tolerated in the press. However, later on, some doubts became evident about him because of his behaviors too courageous as well as the approach of war sound. After beginning the war, the balanced world politics by Turkish government affected the thoughts about Hitler. While Hitler got more praises during periods of war as long as being successful, he was criticised intensively right after suffering defeat in the war.