Türkiye`de basın-siyaset ilişkisine bir örnek: Demokrat İzmir Gazetesi (1946-1960)

Abstract

Cumhuriyeti tarihindeki önemli dönüm noktalarından biri, İkinci Dünya Savaşı sonrası ülke içinde başlayan çok partili hayata geçiş sürecidir. Bu sürecin iki önemli aktöründen biri iktidarda yer alan Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) diğeri ana muhalefet partisi vazifesi gören Demokrat Parti (DP)'dir. Genel siyaset içinde giderek kızışan rekabetçi siyasi hayat, toplum içinde artan demokrasi talepleri ile birleşince, iktidar partisi olan CHP adına çok önemli sıkıntılar baş göstermiştir. Bu dönemde iki parti arasındaki ilişkiler önemli olduğu kadar; kamuoyu oluşturma araçları içinde önemli bir yeri olan basın-yayın organlarının bu süreç içindeki konumları ve oynadıkları rollerde ayrıca incelenmeye değerdir. Zaman aralığı olarak çok partili hayata geçiş süreci ile Demokrat Parti'nin iktidar yıllarının incelendiği bu çalışmada, İzmir'de yayın hayatına başlayan İzmir-Demokrat İzmir gazetesi temel kaynak işlevi görmüştür. İlk başta İzmir adı altında yayın hayatına başlayan gazete, dönemin iktidarı Cumhuriyet Halk Partisi'ne karşı yürüttüğü yayın politikası neticesinde kapatılmış; 25 Aralık 1946'dan itibaren Demokrat İzmir ismi altında yayınlanmaya devam etmiştir. İktidar partisi olan CHP'ye karşı izlediği sert yayın politikası ile dönemin yerel basın örnekleri arasında öne çıkan ve adından çok sık söz ettiren Demokrat İzmir gazetesi, DP'yi şiddetle desteklemiştir. Fakat 1955 yılı sonlarına doğru DP iktidarının Türk siyasetinde oluşturduğu sorunlar karşısında bu kez de dönemin iktidarına karşı yoğun bir muhalefet yapmıştır. Geçmişte gazetelerin kamuoyu oluşturma araçları içinde önde gelen araçlar olduğundan hareket ettiğimiz bu çalışmada, Ege bölgesi ve İzmir'de adından söz ettiren ve genel siyaseti etkileyen Demokrat İzmir gazetesinin 1946 ile 1961 yılları arasındaki dönem içindeki izlediği yayın politikası incelenmiştir. Gazetenin izlediği yayın politikasının İzmir'den başlayarak, Ege Bölgesi ve Türkiye genelindeki etkileri üzerinde durulmuş; Türk siyasetine olan yansımaları ele alınmıştır. İncelenen dönem içinde yaşanan siyasi, sosyal ve ekonomik gelişmelerin Demokrat İzmir gazetesi sütunlarından nasıl aktarıldığı; basın yayın organlarının ve Demokrat İzmir'in hangi zorluklarla karşılaştıkları verilmeye çalışılmıştır. Ayrıca iktidar-muhalefet arasındaki ilişkiler karşısında İzmir siyasetinin nasıl şekillendiği ve Demokrat İzmir gazetesinin kamuoyu oluşturmadaki gücü ortaya konulmaya çalışılmıştır.

The process of the multi-party life transition in the country after the Second Word War is one of the most important milestones. İn the Repuclican History. The Republican People's Party (CHP) which is in power/goverment and The Democrat Party (DP) which is the main opposition party are the two important key actors. The significant troubles appeared on be half of the CHP which is in power when the increasingly competitive political life in general politics, combined with increasing demans for democracy in society. As for as the relation between the two parties are important, it is worth nothing that the media organs, which have on important place in public opinion building tools, are also examined in their positions in this process.İn this study, which examines the multi-party life transition process and the years of the power of the Democrat Party as a time period, İzmir- Democrat İzmir Newspaper which started publication life in İzmir, served as a basic source.The newspaper, which fisrt started broadcasting under the name of İzmir, was closed as a result of the publication policy against the Republican People's Party which is in power of that period. It has continued to be published under the name of the Democrat İzmir. Since December 25, 1946. The Democrat İzmir Newspaper, which attract more attention among the periodical press specimens with its hard- publication politics aganist the CHP which is in power and who spoke very often about itself, strongly supported the DP. However it made an intense opposition against to the power ot that period in the face of the problems that the DP goverment created in Turkish politics towards the end of 1955. İn this study, which we have acted as the leading newspaper means of creating public opinion in the past, the publication policy of the Democrat İzmir Newspaper is examined in the period between 1946 and 1961, which spoke of its name in the Aegean Region and İzmir, and affected the general politicy. İt is focused on the effects of the effects of the puclication politics of the newspaper starting from İzmir throughout the Aegean Region and Turkey. How the political, social and economic developments were trasnfered from columns of the Democrat İzmir Newspaper during the examined period and how the media and the Democrat İzmir encountered the difficulties, have been written.