Milliyetçi cephe hükümetlerinin eğitim politikaları

Abstract

Cumhuriyetin ilanıyla birlikte başlatılan ulus devlet inşa sürecinde eğitim politikaları en önemli araçlardan birisi olmuştur. Bu dönemde gerçekleştirilen inkılaplar ile eğitim alanı köklü bir şekilde yeniden yapılandırılmıştır. Bu dönem eğitim yaklaşımında laiklik ve milliyetçilik prensipleri esas alınmıştır. Atatürk'ün vefatından sonra 1945'li yıllara kadar İsmet İnönü tarafından da uygulanan bu politikalarda, dünyada esen liberal rüzgârların etkisini Türkiye'de göstermesi ile gevşeme olmuştur. 1950'de Demokrat Parti'nin (DP) iktidara gelmesinden sonra toplumsal tabanın beklentilerini karşılama eğilimi ve uluslararası münasebetlerde girilen ilişkilerin etkisiyle, eğitim politikalarında değişim yaşanmıştır. 1960 askeri darbesinden sonra Türk siyasi hayatında yaşanılan siyasi istikrarsızlıklar, hızla derinleşen ideolojik kamplaşmalar doğal olarak eğitim alanını da olumsuz etkilemiştir. Bu durum 1971 askeri muhtırasından sonra da devam etmiş, hükümetler ise uzun ömürlü olamamıştır. Bütün bu kamplaşma ve istikrasızlık içerisinde 1975 yılında Birinci Milliyetçi Cephe Hükümeti (MC) kurulmuştur.Türkiye'de sağ ve muhafazakâr tabanın oyları ile iktidar olan Milliyetçi Cephe, eğitim politikalarını belirlemesinde, zamanın şartları Türkiye'nin sosyo-ekonomik koşulları, dış münasebetler ve temel ihtiyaçlar kadar oy tabanının beklentileri de etkili olmuştur.Bu bağlamda hükümet ortaklarının MC Hükümetleri döneminde eğitim sisteminin nasıl olacağı hakkındaki görüşleri, konuya açıklık getirmektedir. Buna göre, Alpaslan Türkeş: `Eğitmin vaz geçilmez karakteri milli olmasıdır.` derken Süleyman Demirel: `Eğitimin milli, kültürün milli, ahlakın milli olmasına, milli karakterin muhafazasına önem veriyoruz` demektedir. Necmettin Erbakan ise, ilkokulun birinci sınıfından yüksek tahsilin son sınıfına kadar yaygın olan maddeci zihniyetin aksine ahlaki ve manevi bir şekilde yetiştirilmelerini savunmuştur. Bu üç görüşün bir araya gelmesiyle koalisyon protokolünde eğitim alanında uygulanacak prensipler belirlenmiştir. Bu prensiplerde ön plana çıkan ise, maneviyatçılığa ve milliğe yapılan vurgudur. Prensiplerdeki maneviyatçı vurgunun icraattaki yansıması ise, yaklaşık 3 yıl 9 aylık MC Hükümetleri döneminde açılan 230 İmam Hatip Lisesi (İHL) ve Ortaokullarda din ve ahlak dersinin zorunlu hale getirilmesidir. İHL sayısının çoğaltılmasının önemli bir nedeni, CHP'nin temsil ettiği sola ve komünistlere karşı koyabilecek kadroları yetiştirmektir.Dönemin sosyo- ekonomik koşulları dikkate alındığında eğitim alanında rasyonel adımlarda atılır. Yükseköğretimin yaygınlaştırılması amacıyla öğrenci alımına başlanan Yaygın Yüksek Öğretim Kurumu (YAYKUR) bu adımlardan birisidir. 1975 yılında Elazığ Fırat Üniversitesi, Samsun 19 Mayıs Üniversitesi, Bursa Uludağ Üniversitesi, Konya Selçuk Üniversiteleri kurulur. Bu dönemde çalışan kesimlerin eğitim haklarını kullanabilmeleri için açılan akşam ortaokulları ile akşam liseleri önemli bir gelişmedir. Yine kız çocukların eğitimi yanında onların üretime de katkı sunabilmelerine imkân hazırlayan pratik kız sanat okulları açılır. Böylelikle kızların çalışma hayatına katılmaları desteklenmiştir. Meslek eğitiminde yaşanılan bir diğer önemli gelişme ise, okul sanayi işbirliğinin temelleri, meslek lisesinde okuyanlara işletmelerde staj yapma hakkı verilerek atılmıştır.Yapmış olduğumuz bu çalışmada MC Hükümetleri döneminde eğitim alanında yaşanılan gelişmeler ele alınmıştır. Konunun daha iyi anlaşılabilmesi açısından MC Hükümetlerine kadar gelen süreçte Cumhuriyet dönemi eğitim politikaları ana hatları ile değerlendirilerek konuya tarihsel bir arka plan oluşturulmuş, bu arka plan çerçevesinde MC Hükümetlerinin eğitim meselesine yaklaşımları, bu yaklaşımlar izdüşümünde ortaya koydukları programlar ve icraatları bütün boyutları ile değerlendirilmiştir. Bu bağlamda dönemin sosyo- ekonomik koşulları da göz önünde bulundurularak, MC hükümetlerinin bu konuda elde edilen başarılar ve başarısızlıklar irdelenmiştirAnahtar Kelimeler: Milliyetçi Cephe, Milliyetçi Cephe Hükümetleri, Milli Eğitim Politikaları, Cumhuriyet Dönemi Eğitim.

In this study, it is scrutinized that developtments in education area between the period of the Repuplic Declaration and First Nationalistic Front Government with the topics briefly, all the innovations in education area in the period of I and II Nationalistic Front Goverments in detail.After the Repuplic Declaration, the redical reforms, begined by M.Kemal Atatürk, continued in the period of İsmet İnönü. In 1950, after passing one party period to multiple party period in 1946, a new political period began with the Demokrat Party's coming into power in general elections.Between 1950-1960 years, the period of Demokrat Party in power, it is soon that there were political, social and economical developments in adding to educational developments. The reforms made with the help of reports, prepared by the American educational experts who were invited for that. The number of school buildings, meterials and teacher increased. In same period Villiage Entitutes were closed.After the military coup in 27 May 1960, in the days trying to turn back to democracy process, it is soon that the absence of long term governments affects the education investments negatively. After Cyprus Peace Operation, in 20 July 1974, because of CHP-MSP Coalition Government's resign First Nationalistic Front Goverment was formed in 1975. How the national education system will be in the era of nationalist front governments Türkeş: education is indispensable character is the national saying, Demirel: in the educational institutions of the republic, the generations of the repuplic will grow. The nationality of the education, The nationality of the cult, The nationality of the morality,.. and the protection of the national character.Erbakan, contrary to the materialist mentality which is common from the fırst grade of primary school to the last grade of high education, it defended to be raisedmorally and spiritually.these three views came togetherto determine decisions to be made in the fıeld of education in the coalition protocol.In the period of Nationalistic Front Goverments, formed between 1975-1978 years, It is seen that Anadolu High Schools and preshools in the body of elementary schools were opened, teaching of obligatory ethic lessons began, intership opurtunity was given to Vocational High Schools, Gazi High Teacher School and Preshool Teaching sections were opened, YAYKUR and three new universities were set up and different arranging innovations were made.Keywords: Nationalistic Front, Nationalistic Front Governments, National Education Politics, Repuplic Period Education.