Hükûmet sistemlerinin tarihsel gelişimleri ışığında Türkiye için anayasal önermeler

Abstract

Araştırma, gelişmiş devletlerin anayasal uygulamalarında temelde ortak yönler bulunduğu ve bu temellerin kuvvetler ayrılığı ilkesine dayandığı hipotezi üzerine kurulmuştur. İncelemenin multidisipliner boyutu ve genişliği nedeniyle, konular kuvvetler ayrılığı kavramı perspektifinden sınırlandırılarak incelenmiştir. Çalışmanın hukuk ve tarih bilim alanına ilişkin olması nedeniyle, her iki bilim alanının arşiv kayıtları, resmi belgeleri, genel eserleri, monografileri ve bilimsel makalelerinden yararlanılmıştır. Çalışmanın ilk bölümünde, Türkiye'nin anayasacılık tarihini incelemek suretiyle demokrasi kültürünün ve kuvvetler ayrılığının temelleri tespit edilmiştir. İkinci bölümde, devlet, demokrasi, hükûmet sistemleri ve kuvvetler ayrılığı kavramlarının tarihsel gelişimleri ve mevcut kapsamları saptanmıştır. Aynı bölümde kuvvetlerin birbirleri ile olan çok değişkenli ilişkilerinin ortaya çıkardığı hükûmet sistemlerinin, modern devletlerdeki görünümleri belirlenmiştir. Üçüncü bölümde, modern ve gelişmiş kabul edilen emsal nitelikteki beş devletin (Fransa, Almanya, Rusya, İngiltere ve ABD) anayasal uygulamaları ele alınarak, demokrasi ve kuvvetler ayrılığı yönlerinden öne çıkan noktaları ortaya koyulmuştur. Bu suretle anılan devletlerin, uyguladıkları hükûmet sistemlerinin, gelişmişlikleri üzerindeki etkisi, önemi ve değeri belirlenmeye çalışılmıştır. Dördüncü bölümde, Türk Anayasasının temel yapısı üzerinden gelişmiş beş devletin anayasaları karşılaştırılarak faydalı görülen modellerin bir projeksiyonu çıkarılmıştır. Öz olarak ifade etmek gerekirse, Türkiye'nin demokrasi ve temel haklar standartlarını yükseltmeye ve kuvvetler ayrılığını güçlendirmeye yönelik olarak, bu yönlerdeki anayasal eksikliklerine odaklanan çeşitli öneriler getirilmeye çalışılmıştır.

The research based on the hypothesis that, there are certain common aspects in constitutional implementations of developed states and those aspects are based on the separation of powers. Multidisciplinary dimensions have created a limitation problem. With the presumption and perspective of concept of separation of powers offered the possibility of limiting the research. In the first chapter, we wanted to see the bases of democracy culture and separation of powers by examining Turkey's history of constitutionalism. In the second chapter, we aimed to identify the definitions of the concepts of state, democracy, separation of powers and aimed at determining the appearance of government systems in modern states. In the third chapter, the constitutional practices of modern countries (France, Germany, Russia, England and USA) examined to determine the highlights of the government systems of these countries. In the fourth chapter, it's tried to indicate some proposals for Turkish Constitution. Briefly, constitutional proposals tried to make in order to raise Turkey's constitutional democracy and fundamental rights.