12 mart askeri müdahalesi ve üniversiteler

Abstract

Üniversiteler gerçekleri arayan, bilim üreten ve onu yayan kurumlardır. Bu bağlamda üniversitelerin bilimsel araştırma ve bulgulara katkıları yadsınamaz. Tarihsel sürece bakıldığında yakın zamana kadar bu alanda belirleyici bir konuma sahip oldukları görülen üniversiteleri; kültür aktarımı, meslek eğitimi ve bilimsel araştırma ve yeni bilim adamı yetiştirme işlevlerine sahip olan kurumlar olarak tanımlamak mümkündür.Bir diğer ifade ile üniversite, evrensel kavrayışla pozitif bilimin, insan aklına ve uygarlığın bilgi birikimine duyulan güvenle geliştirildiği yenilendiği araştırma, aydınlanma kurumlarıdır. Ülkenin sosyal, kültürel, ekonomik, bilimsel ve teknolojik kalkınmasında önemli görevlere sahip temel kuruluşlar olarak görülen üniversiteler, bilimsel bilgi üretimine dayalı, farklı bilim dallarında faaliyet gösteren fakülte ya da başka adlar alan birimlerden oluşan yükseköğretim kurumlarıdır.Söz konusu tarihi misyonu itibariyle siyasetin merkezinde yer alan üniversiteleri, siyasi gelişmelerden bağımsız değerlendirmek mümkün değildir. Siyaset-ordu ilişkisinin üst düzey bir konumda yer aldığı Türkiye'de, ordunun üniversitelerle ilişki içerisinde olması da çok doğaldır. Ordunun, doğrudan hükümeti devirip sivil idareyi ele alması yerine, ordunun kışlasında kalıp hükümeti uyarması durumuna muhtıra denilmektedir. 12 Mart 1971 günü uygulanan eylem de bu yönüyle muhtıradır. 12 Mart 1971 günü ordunun sivil idareye müdahalesiyle demokratik süreç 27 Mayıs 1960 darbesinden sonra bir kez daha kesintiye uğradı. Her gerçekleştirilen bir eylemin sebebi olduğu gibi 12 Mart günü muhtıra verilmesinin de birtakım nedenleri vardır. Bu nedenler arasında; öğrenci-gençlik ve işçi eylemlerinin önünün alınamaması, komünizmin tehlike olarak ortaya çıkması, ordu içindeki cuntacılık faaliyetleri ve dış güçlerin etkisi sayılabilir. Bu araştırmanın konusu, 12 Mart 1971 Muhtırası'na giden süreçte ve sonrasında yaşanan siyasi ve sosyal olaylar ile üniversitelerin muhtıraya etkisi ve muhtıra sonrasında üniversitelerle ilgili yapılan düzenlemelerdir.Çalışmanın Birinci Bölümü'nde 12 Mart Muhtırası öncesi gelişmelere yer verilirken, İkinci Bölümü'nde 12 Mart Muhtırası öncesi üniversiteler konusu ele alındı. Üçüncü Bölüm'de 12 Mart Muhtırası sürecinde üniversiteler ve öğrenci olaylarına değinilen çalışmanın, Dördüncü Bölümü'nde 12 Mart Muhtırası sonrası gelişmeler işlenmiştir. Çalışmanın son bölümü olan Beşinci Bölümü'nde ise 12 Mart Muhtırası sonrası üniversiteler konusu üzerinde duruldu.Anahtar Kelimeler: 12 Mart Muhtırası, Üniversiteler, Öğrenci Olayları.

Universities seeking the truth, science institutions are producing and emitting it. In this context, an undeniable contribution to the university scientific research and findings. Considering the historical process until recently seen as having a dominant position in this area universities; culture transfer, training and scientific research institutions, and can be defined as having the function of training new scientists.In other words, universities, universal insight of positive science, the human mind and the development of civilization research renewed confidence felt for knowledge, enlightenment are institutions. The country's social, cultural, economic, scientific and universities are seen as the main organizations have an important role in technological development, based on the production of scientific knowledge, higher education institutions that consist of activities of faculties or other name for the units in different disciplines.Said Located in the center of politics as of the date of the university's mission, it is not possible to assess independent of political development. Located on the upper level of the political-military relations takes place in Turkey, where the military relationship with the university is also very natural.The army, rather than directly addressing the civil administration to overthrow the government, the military is called memorandum to the state government to warn of mold in the barracks. March 12, 1971 memorandum day of action is also applied in this respect. After the democratic process May 27, 1960 March 12, 1971 military coup civilian administration to intervene once again suffered outages.As well as a cause of action is held every March 12 memorandum administration has a number of reasons. Among these reasons; failure to obtain the front of the student-youth and workers' actions, the emergence of the dangers of communism, has the effect of cuntacılık activities and external forces within the army. The subject of this research, arrangements are made about the March 12, 1971 memorandum to the outgoing process and with the political and social events in the aftermath of the post-university and university memorandum memorandum effect.March 12 Memorandum place in the first part of the study, given the Pre-Development, March 12 Memorandum Pre-University issues are discussed in the second section. March 12 Memorandum of Process In the third part of the study referred to the University and Student Event, March 12 Memorandum Developments after the fourth section is processed. After March 12 Universities in the fifth chapter, the last part of the study focused on the subject.Key Words: March 12 Memorandum, Universities, Student Events.