Fındıkta (Corylus avellana L.) farklı dal sayılarının kalite faktörleri üzerine etkileri

Abstract

Bu çalışma, 2008- 2009 yıllarında Ordu ilinde Tombul ve Palaz fındık çeşitleri üzerinde yürütülmüştür. Ocaktaki dal sayısının kalite kriterleri üzerine etkilerinin araştırıldığı çalışmada, iki çeşitte de 4-5-6-7-8-9-10 dallı gruplar oluşturulmuştur. Farklı dal sayılarına göre budanan ocaklardan elde edilen fındıklar üzerinde pomolojik ve teknolojik özellikler incelenmiş, elde edilen bulgular istatistiki analizlere tabi tutulmuş, korelasyon katsayıları ve path analizleri yapılarak, budamanın etki değerleri belirlenmeye çalışılmıştır. Buna göre, Palaz çeşidinde dal sayısı ile meyve ağırlığı, iç ağırlığı, randıman, protein, yağ ve kül arasında negatif ve çok önemli; kabuk kalınlığı, göbek boşluğu ve çotanaktaki meyve sayısı arasında pozitif ve çok önemli; verim arasında pozitif ve önemsiz ilişkiler olduğu belirlenmiştir. Tombul çeşidinde ise, dal sayısı ile meyve ağırlığı, iç ağırlığı, yağ ve kül arasında negatif ve çok önemli; verim ve protein arasında negatif ve önemli; kabuk kalınlığı, göbek boşluğu ve çotanaktaki meyve sayısı arasında pozitif ve çok önemli; randıman arasında negatif ve önemsiz ilişkiler olduğu tespit edilmiştir. Her iki çeşitte de ocaktaki dal sayısı azaldıkça meyve ağırlığı, iç ağırlığı, randıman, protein, yağ ve kül değerlerinin arttığı; kabuk kalınlığı, göbek boşluğu ve çotanaktaki meyve sayısının azaldığı belirlemiştir. Elde edilen sonuçlar incelendiğinde meyve kalite kriterleri bakımından en iyi değerlerin 4 ve 5 dallı ocaklarda olduğu, gerek fotosentez gerekse beslenme yönünden dalların birbiriyle rekabetini azaltmak için ocaklardaki dal sayının 8'yi geçmemesi gerektiği ortaya çıkmıştır.

This study was carried out on Tombul and Palaz hazelnut cultivars in Ordu in 2008-2009. The effect of the number of the branch on quality criteria was searched. The groups of ocak (a Turkish name of the training or growing system used for hazelnuts) consisted of 4, 5, 6, 7, 8, 9 and 10 main branches of cultivars were formed. After the ocaks were pruned based on different branch numbers, their fruits were examined with respect to pomological and technological traits. In order to conclude the effects of pruning, findings were statistically analysed, correlation coefficients were computed and path analyses were performed. For the cultivar `Palaz?, the number of main branches was negatively significant correlated with fruit weight, kernel weight, yield, protein, fat and ash, but positively significant correlated with shell thickness, space between shelf and number of fruit per cluster. For the cultivar `Tombul?, number of main branches was negatively significant correlated with fruit weight, kernel weight, fat, ash, yield and protein content, but positively significant correlated with shell thickness, the space between kernel and shell and number of fruits per cluster, while it has negatively insignificant relation with yield. As the branch number of ocak diminished, the values of fruit weight, kernel weight, yield, protein, fat and ash increased, but lowered values of the shell thickness, space between kernel and shell and the number of fruits per cluster. Results revealed that ocaks composed of 4 or 5 branches gave the best results in terms of fruit quality criteria, and also branch number for an ocak should not be more than 8 for better photosynthesis and nourishment of hazelnut bushes.