Türkiye-İsrail ilişkileri (1948-1960)

Abstract

ÖZET Bu çalışmada, `Türkiye ve İsrail arasındaki yakınlaşmanın ve işbirliğinin kaçınılmaz olduğu` temel sorunsalı, özelde, iki ülke ilişkilerinin 1948-1960 yıllan arası tarihi ve genelde de İkinci Dünya Savaşı sonrasında, dünyada ve Ortadoğu'da meydana gelen gelişmeler ele alınarak, incelenmeye çalışılmıştır. Bu dönemin seçilmesinde temel faktör, dönemin nisbeten tarihselleşmesinden dolayı bu tarihe ait bilgilerin daha net olmasıdır. Çalışma, dört bölümünden müteşekkil olup, bölümler, iki ülke arasındaki ilişkilerin gelişme trendinin iniş ve çıkışına göre tespit edilmiştir. Birinci Bölüm de; İsrail devletinin kuruluşu ele alınarak, iki ülke arasındaki ilişkinin nasıl teşekkül ettiği ortaya konmuştur. İkinci Bölüm'de; hızla gelişine kaydeden Türk-tsrail ilişkileri ele alınırken, bunu etkileyen sebepler gösterilmeye çalışılmıştır. Üçüncü Bölüm'de; Ortadoğu'da meydana gelen bazı olaylar çerçevesinde Türk-İsrail ilişkilerinin aldığı boyuta değinilmiştir. Dördüncü Bölüm'de ise; 1960'lı yılların sonlarına doğru iki ülke arasında akdedilen istihbarat ve güvenlik anlaşması ele alınmıştır. İsrail Devleti'nin kuruluşundan kısa bir süre sonra başlayan Türkiye ve İsrail arasındaki yakınlaşma, gelişen olaylar çerçevesinde çeşitli formlar alarak, hiç kesintiye uğramadan günümüze kadar devam etmiştir. Çalışmanın kapsadığı 1948-1960 arasındaki dönemde iki ülke arasındaki ilişkileri etkileyen temel faktör Türkiye'nin genel dış politika beklentileri ve özellikle Araplarla olan ilişkileridir. İlişkilerin belirlenmesinde Türkiye'nin daha etkili olduğu; İsrail'in Türkiye ile işbirliğine her zaman hazır olduğu görülmektedir. Çalışma sonunda, bütün olumsuz etmenlere rağmen Türk-İsrail ilişkilerinin yoğun bir şekilde devam ettiği ve her iki ülkenin her fırsatta birbirlerine yaklaştıkları tespit edilmiştir.

ABSTRACT In this dissertation, the idea that `co-operation between Israel and Turkey is unavoidable` has been discussed in the view of Turkish-Israeli relations during the period of 1948-1960 and of the events of the post-Second World War era. The basic reason for the selection of the period is that the sources relating the period are much clearer than those relating the succeeding years. The work consists of four chapter. Chapters were divided by taking into account the increase and the decrease in the Turkish-Israeli relations. In the First Chapter; the process leading to the formation of the State of Israel and Turkey's position vis a vis these developments were analysed. In the Second Chapter; the upgrading of Turkish- Israeli relations and their reasons were explained. In the Third Chapter, Turkish-Israeli relations were analysed by looking at some important developments in the Middle East during 195()'s. Finally, the reasons behind the conclusion of Turkish-Israeli strategic agreement was discussed. Turkish-Israeli relations have continued till today without any disruption but with some fluctuations. During the period concerned, the relations were influenced heavily by Turkish foreign policy orientation after the Second World War and her relations with Arabs. Turkey was more influential than Israel in shaping the relations; because Israel i position was clear in the relation with Turkey; she always wanted to have good relations with Turkey. II