Japon Anayasası ve devlet yapısı

Abstract

ÖZET Japon tarihi; antik dönem, feodal dönem, Meiji restorasyonu ve savaş sonrası dönem olarak gruplandırılabilir. Antik dönem, Japon tarihinde kutsal soydan gelen Tenno'nun yönetiminde imparatorluğun merkezileşmeye başladığını, Japon geleneklerinin ve toplumsal ilkelerin temellerinin atıldığını görüyoruz. Bu dönemde Japonya'nın anakarayla olan ilişkileri önem kazanmış, buradan alınan yeni teknikler ve kültür özellikle de Budizm ve Çince yazım biçiminin ithali, Japon kimliğinin oluşumuna büyük katkılar sağlamıştır. M.S. 646'da gerçekleşen Taika reformu, büyük ölçüde kıtadan gelen etkilerle biçimlenmiştir. Taika reformu, Japonya'nın imparatorluk etrafında merkezileşmiş bir yönetim biçimine kavuşması şeklinde geleneksel ilkenin yönünü bulması açısından önem taşır. Ancak M.S. 8. yüzyıl sonunda imparatorluk başkentinin Heian'a taşınmasıyla başlayan dönemde merkezileşme çözülmeye başlamış, gelişen saray aristokrasisi sanat ve eğlence olan düşkünlüğüyle sivrilmiştir. Bu dönemde hizmetlerden dolayı aristokratlara tapınak yada manastırlara vergi dışı geniş araziler (sho-en) dağıtılmaya başlaması zamanla buralarda merkezi yönetimden bağımsızlaşan feodal birimlerin oluşmasına öncülük etmiştir. Güçlü feodal ailelerin ülkenin yönetimini üstlendiği feodal dönemde, imparatorun siyasi gücü zayıflamış ve ülke çeşitli daimyolara bölünmüştür. Bunlar arasında ha Heian döneminde ismini duyuran Fujiwaralar, 1185'tde yönetim merkezini Kamakura'da kuran Minamotolar, Hojolar. Ashikagalar gibi isimler feodal düzenin kurulmasında rol oynamışlardır. Askeri bir yönetim biçimini ifade eden bakufu, feodal düzenin niteliğini ortaya koyar. 14.Yüzyıl sonlarında ülkede yayılan iç çatışma ve karışıklıkların ardından tekrar ulusal birliği kurmaya yönelik olarak Nobunaga, Hideyoshi ve eyasu Tokugawa'nm gösterdiği çabalar etkili olmuştur. Bu ülkeye batılı tüccar ve Hıristiyan misyonerlerin gelmesi de önemli bir gelişmedir, özellikle batılıların tüfeği tanıtması, ulusal birliğin sağlanmasında hatırı sayılır bir etken olmuştur.leyasu Tokugawa'nin ardından, Tokugawalar ülkenin yönetimini üstlenmişler ve idari merkezlerini Edo'da kurmuşlardır. Bundan sonra, samuray sınıfının tarım sınıfına dayandığı ve sıkı kanun ve düzenlemelerin ağırlık kazandığı bir rejim varolmuştur. 17. yüzyıl ortalarına doğru ülke dış dünyaya kapanmış ve böylece 250 yıl sürecek bir ulusal izolasyon dönemine girilmiştir. Öte yandan, Tokugawa döneminde ticaret gelişme göstermiş ve toplumsal olarak aşağı sınıf sayılan ancak servetlerini giderek arttıran chonin (tüccar ve zanaatkar) sınıfı gelişmiştir. Chonin, Tokugawa döneminin toplumsal düzenini derinden sarsmış ve rejimin çöküşünü hızlandırılmıştır. Tokugawa rejiminin çöküşüne son darbeyi vuran, batılı güçlerin Japon kıyılarına ulaşması ve ülkeyi dış ticarete açmak için zorlaması olmuştur. 1857'de A.B.D. ile yapılan antlaşmayı diğer batılı devletlere yapılanlar izlemiş ve Japonya yeni bir döneme girmiştir. ( Bu dönem 1968'de imparator Meiji Temno 'nun tahta geçmesiyle somut bir görünüm kazanır ve Meiji restorasyonu olarak isimlendirilir.) Böylece, feodal dönem sona ermiş ve ülke yönetiminin tekrar imparatorda odaklandığı merkezileşmiş sistem gelmiştir. Meiji döneminde, ülkenin modernizasyonu doğrultusunda endüstriden toplumsal kurumlara, ordudan siyasi sisteme kadar pek çok alanda yenilikler ardarda gelmiştir. 1890'da yürürlüğe giren anayasa ile de ülkenin yönetimini temsilciler meclisi ve senatodan oluşan Diet üstlenmiştir. 'Zengin ülke güçlü ordu' parolasıyla hareket den Japonya, Çin (1894) ve Rusya (1905) ile yapılan savaşların ardından ve dünyadaki gelişmelerle bağlantılı olarak 1920'lerden itibaren militer bir yapıya bürünmüş, ülke yönetiminde ordunun etkisi artmıştır. Bu süre sonucunda İkinci Dünya Savaşı'na giren Japonya, savaştan yenik ayrılmış ve 1952 yılına kadar işgalci devletlerin yönlendirdiği politikalara tabi olmuştur. 1946 Anayasası, Japonya'da demokratikleşme sürecine hız kazandırmak isteyen A.B.D'nin etkisiyle şekillenmiştir. Bu Anayasada imparator sembolik bir konuma gelirken ülke yönetiminin Diet üstlenmiştir. Yasama, Yürütme ve Yargı ile bunlarla ilgili kurumların tesis edilmesi sağlanmıştır. Japon idari sisteminde yerel yönetimler ve bürokrasi de önemli bir rol oynamaktadır. Soğuk savaş döneminde A.B.D.'nin komünizme karşı bir kaleolarak kalmasını istediği Japonya'da uzun yıllar Liberal Demokrat Parti iktidarda kalmış, ancak 1993' de muhalif partilerin oluşturduğu koalisyon iktidara gelebilmiştir. Japonya bir yandan teknoloji alanındaki atılımları ile büyük güçler arasındaki yerini alırken, diğer yandan yeni kanun ve düzenlemelerle yasal yapısını güçlendirmiş ve kişi hak ve özgürlüklerinin güvence altına alınması konusunda önemli adımlar atmıştır. Tarihçilerin Japonluk olarak tanımladığı ve büyük ölçüde ulusal bilince ve geleneksel ilkelere dayanan dinsel inançlar, Japon toplumunun dış etkileri kendi bünyesinde eriterek özümsemesi konusunda büyük esneklik sağlamıştır. Japon toplumunun laik yapısı bu anlamda değer kazanmaktadır. iö

ABSTRACT Japanese history can be grouped as anciet era, feudal era, Meiji restoration and post-war era. in the anciet era of Japanese history, we see the beginning of empire under the administration of Tenno who came from a holy race and foundation of social principle, in this period, Japanese relations with the contiont become important. New techniques and culture, especially import of Buddhsim and Chinese writing form contributed to the formation of Japanese identity. Taika reform in A.D. 646 have been shaped by the impacts of the continent around empire. But at the end of 8th century, by the movement of the capital to Heian centralised have been decraesed, the palaca aristocracy have become sharply pointed with their addiction to art and entertatiment. in this period aristocrats, temples and monasteries have been given taxless land for their services and this resuted to feudal units which are independent from centralised goverment. İn the feudal era when powerful feudal families governing the country partitoned to daimyos. Fujiwara's which were powerful in the Heian period, Minamoto's which made Kamakura capital city in 1185, Hojo's, Ashikaga's were the names which played roles in the foundation of feudal system. Bakufu which expersses a military goverment typ, indicates the characteristics of feudal system. After the conflics and confusions at the end of 14th century Nobunaga, Hideyoshi and leyasu Tokugawa's efforts to rebuild the national unity were effective. Coming of western traders and Christian missionaries is an important progress. Especially introduction of the gun is importtant for the foundation of national unity. After leyasu Tokugawa, Tokugawa's governed the country and founded their administrative centre in Edo. After this, a regime in which samurai class depending on agrarian class and tight law and orders involed, existed. İn the mid 17th century country closed to out side world and national isolation which lasted 250 years began. IVBeside this, trade improved in Tokugawa period and chonin class which is socialls lower but rich class, grew. Choin has changed the social order and accelerated tha collapse of regime Arrival of western forces to Japan shores and opening of the country to foreign trade was the last stroke to the collapse of Tokugawa regime. Treatment with U.S. in 1857 have been followed by others with western countries and a new era began in Japan. This period starts with emperor Meiji Tenno's coming to throne and named Meiji Restoration. Thus, feudal era ended and centralised system in which country government in hands of emperor came. In Meiji period, there have been many newness' in industry, social institutions, army and political system. With 1890 Constitution, country was governed by a Diet constituted by representative council and senate. Japan after wars against China (1894) and Russia (1905) and till1920 with developments in the world, had a military structure and army's impact on government increased. In the second World War, Japan lost at the end of this period, and until 1952 it has governed by the policies of occupying states. 1946 Constitution has been shaped by U.S. which wants to make Japan more democratic. In this constitution, emperor became symbolic and country governed by Diet. Legislation, judgement and their institutions established. In Japan managerial system local governments and bureaucracy have important role. In the cold war period U.S. wanted Japan as a castle against communism and Liberal Democrat Party was on power, but in 1993 coalition composed by opposition parties became powerful. Japan become one of the powerful countries with its technologic improvements and it strengthened its legal structure with new laws and orders. It also had important improvement in human rights and liberty. Religious beliefs are called Japanese by historians with depend on national consciousness and traditional principles. These provided a great flexibility for Japan soceity to assimilate foreign impacts in its own structure. Japan soceities secular structure is valuable in this sense.