Anadoluculuk akımı

Abstract

ÖZET Anadoluculuk akımı, Türk milliyetçiliğinin tarihi akışı içindeki kollarından biridir. İmparatorluğun çökmesi ile işgale uğrayan Anadolu'da başlatılan Kuvayi Milli hareketinin söylemidir. Bu söylem, Türk milletine, işgal altındaki yerlerin sıradan bir toprak parçası olmadığını, bin yıllık geçmişi ile bir `vatan` olduğunu hatırlatmış ve Milli Mücadelenin bir varoluş mücadelesi olduğunu haykırmıştır. Anadoluculuk, Kemalist milliyetçilik anlayışı ile birlikte devlet söylemi olmaktan çıkarılmış; Kemalizm'in tek parti uygulamaları ve baskısı karşısında, diğer bütün hareketlerde olduğu gibi, kendim ifade etme alam bulmakta zorlanmıştır. Anadoluculuk, Türk milliyetçiliğinin diğer kolu gibi, muhalefet (millet) tarafında yer almıştır. Bu çalışma, esas itibarıyla Anadoluculuk akımım incelemektedir; fakat, araştırma kapsamı içine Türk milliyetçiliğinin genel tarihi ile Kemalizm de alınmaktadır. Bu, bir gereklilik olarak görülmüştür. Çünkü, Anadoluculuğun anlaşılabilmesi için, tepki verdiği ortamın bilinmesi gerekmektedir. Bu nedenle, önce Anadoluculuğun bir tepki ile içinden çıktığı Türkçülük incelenmiştir. Böylece, ^Anadoluculuğun kendine özgü bir akım olup olmadığının; Türk milliyetçiliğinin diğer kolu olan Türkçülük ile farklılık derecesinin ne olduğunun anlaşılması sağlanmıştır. İkinci gereklilik olarak Kemalizm ele alınmıştır. Anadoluculuk akımı; Türk milliyetçiliği geleneğinden kopan, mutlak Batıcı ve milletini arayan devlet anlayışına sahip olan ve resmi ideoloji olarak bütün zemini kaplamış bulunan Kemalizm'in sınırladığı alan içinde, diğer bütün akımlar gibi, kendini ifade edebilmiştir. Dolayısıyla Anadoluculuğun değerinin anlaşılabilmesi için, Kemalist yaklaşımın incelenmesi; Anadoluculuk akımı döneminde ne ifade ettiğinin bilinmesi gerekmektedir. Türk milliyetçiliğinin ön tarihinin incelenmesi ise, Türk milliyetçiliğinin temel belkleyicüerinin neler olduğuna ve tarihi akış içinde Türk milliyetçiliğinin nereye 11doğru gittiğine ışık tutmakta; dolayısıyla, Anadoluculuk akımının da bu geleneğin neresinde olduğunu bize göstermektedir. Bu çalışma, yukarıdaki sorular ters yüz edilerek, Anadoluculuğun; Türk milliyetçiliğinm tarihi akışının bir ürünü olduğunu, Türk milliyetçiliği geleneğinden gelen diğer yorumdan (Türkçülük) da esasta farklı olmadığım ortaya koymaktadır. 111

ABSTRACT Anatolian movement was a branch of Turkish nationalism in the process of history. It was a speech of Kuvayi Milli which was started in the occupied Anatolian lands after the collapse of the empire. This speech reminded the Turkish nations that the occupied lands were not an ordinary pieces of soil but they were native contry with the thousands of years with rich historical backround. It also emphasized that salvation struggle was the struggle for existence. Anatolian viewpoint was extracted from being a government policy due to the Kemalist nationalism. ît found difficult to express itself against the single party regimes and oppression of Kemalism, like all other views. It was side with the nation. What actual subject of this study is Anatolian movement but we have to examine bom the Turkish nationalism and Kemalism else. This is necessary because, to understand. Anatolian movement we have to research the condition in which it was born and the condition it reacts to and it differs from. Anatolian movement is not a single original movement. When we examine Turkism, other branch of Turkish nationalism, we come to realize that Turkism and the Anatolian viewpoint were not completely different from each other, they both have the same origin. Both were nationalists, conventional and progressive. Second necessity is to examine Kemalism. Because of the Kemalism which differs from Turkish nationalism and supports westernization and it has a government viewpoint which looks for its nation, Anatolian movement - like the others - should have to practise itself in the frame of Kemalism.That is why study on Kemalism make it clear the criticize and denial of Kemalism and what is the meaning of Kemalism for the Turkish nationalism. Prehistoric study of the Turkish nationalism enlightens that what are the basic determinations of the Turkish nationalism and where does it go in the process of history. IVThis study found that Anatolian movement is a product of Turkish national history and it is not completely different from Turkism.