Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi çerçevesinde olağanüstü hallerde temel hak ve özgürlüklerin askıya alınması

Abstract

ÖZET Günümüzde insan hakları kavramı her zamankinden daha da büyük bir önem taşımaktadır. Artık insan hakları ulusların kendi insiyatifleri doğrultusunda diledikleri gibi tasarruf edebilecekleri bir alan olmaktan çıkıp, uluslararası bir boyut kazanmıştır. Avrupa İnsan Haklan Sözleşmesi, bu alanda yapılmış olan en temel sözleşmelerden biridir. Sözleşmede hak ve hürriyetlerin korunması ana ilke olarak kabul edilmiştir. Sözleşmenin 15.maddesinde ise, olağanüstü hallerde hak ve hürriyetlerin askıya alınabilmesi imkanı taraf devletlere tanınmıştır. Ancak, AlHS'nce taraf devletlere tanınan bu hakkın sınırları aşılmamalı ve oluşabilecek keyfiliklerin önüne geçilmelidir. Türkiye'de halen belli iller için olağanüstü hal uygulamasının sürdüğü düşünüldüğünde konunun öneminin daha da arttığı anlaşılmaktadır. Bu çalışmamızın amacı öncelikle temel hak ve hürriyetler ile olağanüstü hal rejimleri kavramlarının ışığında, Avrupa İnsan Haklan Sözleşmesi'ne göre olağanüstü hallerde temel hak ve hürriyetlerinin askıya alınabilmesi için gereken şartlan Mahkeme kararlarının yardımıyla açıklayarak bu şartlara uyulmaması halinde başvurulacak uluslararası yollan belirtmektir. Konu üç bölümde incelenmiştir. Birinci bölümde, temel hak ve hürriyetlerin anlamı ve tarihsel gelişim sürecini inceledik. İkinci bölümde, 1982 Anayasasında olağanüstü hal rejimlerinin nasıl düzenlendiğini özetledik. Üçüncü bölümde ise, Af HM ve Komisyon'un kararlarından örnekler vererek AİHS'nde yapılan düzenlemeyi ve uyulması gereken şartları irdelemeye çalıştık. Anahtar Kelimeler: Temel Hak ve Özgürlükler, İnsan Hakları, Olağanüstü Hal Rejimleri, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nde Olağanüstü Hallere İlişkin Düzenlemeler

ABSTRACT Today the concept of Human Rights is a far more important issue than it has ever been in the past. Human Rights is no longer a merely national initiative but on the contrary is governed by an international regulatory perspective. European Human Rights Act is one of the major regulations in this field securing the rights and liberties in the enactment as a main principle. Yet in article 15 of this enactment states are empowered to delay these rights and liberties under conditions of breach of national security yet staying within the limits of any such restriction improvised before not allowing personal factors of manipulation. When we consider that this restrictive regime is still valid in certain provinces in Turkey the issue gains more importance in the context. In this study we explored within the perspective of such regimes the status of main rights and liberties and the courses of delay for the use of such according to the European Human Rights Act referning to court decisions in counter application to the necessary provisions and the general over-all international solutions. We made our study in three parts. In the first part we studied the conceptual meaning and the historical development of the main rights and liberties. In the second part we overviewed the 1982 Constitution under its provisions governing such restrictive regimes for the use of rights and liberties. In the third part exploring the decisions of the European Human Rights Court and the Commission we confirmed the regulatory solution implanted by the European Human Rights Act in full. Key Words: Main Rights an Liberties, Human Rights, Restrictive Regimes, European Human Rights Act, Regulations governing restrictive regimes in European Human Rights Enactment. n