Kamusallaşma ve yargısallaşmalar

Abstract

ÖZET Tezin konusunu oluşturan `Kamulaştırma ve Yargısal Aşamaları isimli tezin özü, 1983 tarihinde yürürlüğe giren 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun bazı maddelerinde değişiklik yapan 5 Mayıs 2001 tarihinde yürürlüğe giren 4650 sayılı Kanunun getirdiği yeniliklerin, kamulaştırma sistemine sağladığı kolaylıklar ve çıkması muhtemel sorunlardır. Bu yasa değişikliğinin en önemli nedeni; kamulaştırma sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen sınırlamaların uluslar arası standarda uygun hale getirilmesidir. Türkiye'nin bu konuda uğradığı eleştirilerin ve ödemek zorunda kaldığı tazminatların önüne geçilmek istenmiştir. Bu nedenle idare her şeyden önce, yeterli ödeneği hazırlamadan kamulaştırma işlemi yapamayacaktır. Kamulaştırmada ilk yapılacak işlem K.K. 8 nci maddesinde düzenlenen, satın alma işlemine başvurulmasıdır. İdare bunun için kendi bünyesinde oluşturduğu Kıymet Takdir Komisyonu ile kamulaştırılacak taşınmazın değerini belirleyecektir. Bundan sonra idarenin oluşturacağı `uzlaşma komisyonu` ile taşınmazın maliki ile pazarlık yaparak kamulaştırma işlemine, malikin doğrudan katılımını sağlayacaktır. Kamulaştırma nedeniyle tapuya konulan şerh süresi 2 yıldan 6 aya indirilerek, malikin tasarruf hakkına getirilen kısıtlama süresi indirilmiştir. Bunun yanında gerek idari, gerekse adli aşamadaki süreler kısaltılarak adaletin sağlanması amaçlanmıştır. Adli aşama 2942 sayılı Kanunda hemen hemen her kamulaştırmada başvurulan bir yol olmasına rağmen, 4650 sayılı Kanunda adli aşama ancak, tarafların anlaşamaması durumunda VIIbaşvurulabilecek bir yol haline gelmiştir. Ayrıca yapılan değişiklikle, mahkeme bilirkişilerinin de sayısı ve nitelikleri değiştirilmiştir. Adli aşamaya getirilen yenilikler, mahkemelerde davaların yığılmasını da önleyecektir. Mahkeme idarenin tesbit ettiği bedelden daha fazla bir bedele hükmederse, bu durumda idarenin ne yapacağı belirsizdir. İdari yargıda kamulaştırmanın iptali davasının açılması durumunda, yürütme durdurulmazsa mahkeme işlemleri tescil aşamasına kadar götürecektir. Bu aşamadan sonra idari yargıdan, iptal kararı çıkarsa bu durumda ne olacağı belli değildir. Zamanla çıkabilecek sorunların içtihatlarında katkısıyla çözümlenebilecektir. Esas olarak yeni yasa ile, tarafların zorunlu uzlaşması öncelik haline getirilmiştir. Böylece idare ile birey arasında, menfaat dengesinin kurulması ve uygun bedelin belirlenmesinde gerekli hassasiyet gösterilmiş ve yoğun çaba sarfedilmiştir. VIII

ABSTRACT The topic of the thesis is possible problems and easiness provided by newness brought by the 4560 numbered Law which became effective on May 5,2001 and brought changes on some items of the 2942 numbered Nationalization Law became effective in 1983. The most important reason for this code changes is to bring the limitations established on property rights to international standards. It was aimed to take measures against criticisms and indemnities that have to be paid. For this reason, administration will not be able to make nationalization without preparing enough allowance. The first thing that will be performed in a nationalization is to apply purchasing process regulated by the Item 8 of Nationalization Law. Administration will determine the value of the property to be nationalized by a Value Evaluation Comity established within its body. Then, a direct participation of the property owner in nationalization process will be provided by a bargaining between `reconciliation commission` established by the administration and property owner. The limitation time brought to the owner's right of disposition was reduced by reducing the expounding time put on the title deed as a result of nationalization from 2 years to 6 months. Beside this, it was aimed to provide justice by reducing the times both administrative and judicial phases. Although the judicial phase was a mean applied in almost every nationalization in 2942 numbered Law, judicial phase in the 4650 numbered Law became a mean which can only be applied in the cases that the sides could not reached an agreement. In addition, with this change, number and qualities of court experts were also changed. IXNewness brought to judicial phase will prevent the case loads on courts. If the court decides for value more than the one determined by the administration, in that case the action that the administration will take is undetermined. In case of an action of avoidance against the nationalization, if the execution is not aborted, administration will take the court actions until the registration phase. After that phase, if a decision of avoidance was taken by the administrative court, what will happen in that case is undetermined. The problems that will be arisen by time will be able to be solved with the help of jurisprudence. Mainly, necessary agreement of the sides became a priority with this new Law. By this way, necessary precautions were taken and an intensive effort was spent to determine the appropriate value and to provide a balance of benefits between administration and property owner. x