Finansal kriz dönemlerinde çalışma sermayesi yönetimin işletmelerin finansal performansları üzerindeki etkileri `İMKB`de işlem gören şirketler örneği

Abstract

ÖZET Bu çalışmanın amacı, işletmelerin kriz öncesi dönemlerde çalışma sermayesi yönetiminde gösterdikleri etkinlik düzeyi ile, kriz sonrası fînansal performansları arasındaki ilişkinin yönünü ve derecesini fînansal oranlar yardımıyla belirlemektir. Bu amaca yönelik olarak, 1995-2000 yıllan arasında İMKB'de işlem gören 112 üretim ve ticaret şirketinin, kriz öncesi döneme ait 6 yıllık fînansal oran ortalamaları ile, Kasım 2000 ve Şubat 2001 krizlerinin tam olarak etkilerinin izlendiği 2001 yılı fînansal oranları arasında fînansal ve istatistiksel analizler yapılmıştır. Öncelikle araştırma kapsamına alınan şirketler kriz sonrası fînansal yönden başarılı olanlar ve başarısız olanlar olmak üzere ikiye ayrılmış, 112 şirketten 49'u fînansal başarısız bulunmuştur. Yapılan fînansal ve istatistiksel analizlerden elde edilen sonuçların başlıcaları şunlardır:. Finansal başarılı ve başarısız işletmelerin kriz öncesi ve sonrası fînansal oranlan arasında yapılan analizlerde, çalışma sermayesi yönetiminde etkinlik düzeyi farklılığı tespit edilmiştir. Finansal başarılı işletmelerin çalışma sermayesi yeterlilik düzeyi oranlan, fînansal başarısız işletmelerin oranlarından belirgin bir şekilde yüksektir.. Çalışma sermayesi yeterlilik düzeyi oranları içerisinde kârlılık oranları ile en yüksek korelasyon katsayısına sahip oran hazır değerler oranıdır. Hazır değerler oranı ile faaliyet kâr oranı arasındaki korelasyon katsayısı 0,664 olarak hesaplanmıştır.. Çalışma sermayesi unsurlarının devir hızı oranlan içerisinde ise, işletmelerin finansal performansları üzerinde en çok etkili olan oran nakit dönüşüm süresidir. Finansal başarılı işletmelerin nakit dönüşüm süresi 92,05 gün olarak hesaplanırken, finansal başarısız işletmelerde aynı süre 124,55 gündür.. Yapılan finansal ve istatistiksel analizler, kriz öncesi dönemlerde oluşturulan finansal yapı özelliklerinin, işletmelerin kriz ortamının doğurduğu olumsuz sonuçlardan etkilenme derecesi üzerinde etkili olduğunu göstermektedir. Özellikle çalışma sermayesi unsurlarının, kriz ortamının doğurduğu olumsuz sonuçlara karşı aşın duyarlı olması, işletmeleri iflasa kadar götürebilmektedir.

ABSTRACT This research aims to predict the relationship between the efficiency level of companies in the management of working capital before an economic crisis and their financial performance after the economic crisis by using financial ratios. Our sample included 112 companies operating in the production and trade sectors that were listed in the Istanbul Stock Exchange (İMKB) in the 1995-2000 period. In order to determine the effects of a crisis on these companies, their financial ratios' averages for the 1995-2000 period is compared, using financial and statistical analyzes techniques, with their financial ratios in 2001, the year in which the effects of November 2000 and February 2001 crises were felt in full. The 112 companies were divided into two groups. 49 companies out of 112 were classified as financially failed and the rest as financially successful. An analyzis of financial ratios of the two group of companies for the periods before and after financial crisis has shown a difference in terms of their performance in financial management. Liquidity ratios of financially successful companies are apparently higher than that of financially failed ones. Among liquidity ratios, the liquid assets ratio is the ratio which has the highest correlation coefficient with profitability ratios. It is calculated that the correlation coefficient between the liquidity assets ratio and operating profit margin is 0,664. Among turnover ratios, net operating cycle is the ratio which has the most powerful effect on financial performance of companies. While net operating cycle of financially successful companies is calculated 92.05 days, the same value for the financially failed ones is 124.53 days. Findings of financial and statistical analyzes of this study show that financial structure of companies is of great importance in determining to what extent companies are affected by negative outcomes of a crisis. It is observed that high sensitivity of elements of working capital to negative outcomes of a crisis, in particular, may force companies to bankruptcy. II