Yöneticilerde iş stresi, iş doyumu ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin analizi; TEDAŞ örneği

Abstract

ÖZET Rekabetin hızla arttığı, teknolojinin hızla ilerlediği günümüzde örgütlerin bu değişime ayak uydurabilmesi ve daha verimli olabilmeleri nitelikli iş gücüne sahip olmanın yanında bu iş gücünün en iyi şekilde sevk ve idare edilmesine bağlıdır. Özellikle endüstri toplumlarında, insanlar yaşamlarının önemli bir kısmım büyük ve karmaşık örgütlerde çalışarak geçirirler. Toplumun gereksinmeleri doğrultusunda gelişen örgütlerin karmaşık bir yapıya dönüşmesi, insan faktöründen kaynaklanan sorunların artmasına ve bu sorunların incelenmesi zorunluluğu da beraberinde getirmiştir. Bu tezin temel amacı; iş stresi, iş doyumu ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkiyi, Kamuda önemli kurumlardan biri olan TED AŞ' ta (Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş.) çalışan yönetici personel üzerinde yapılacak araştırma ile ortaya koymaktır. Bu amaçla ilk üç bölümde genel olarak iş stersi, iş doyumu ve örgütsel bağlılık konulan literatür taramasıyla incelenmiş, dördüncü bölümde çalışmanın amacına yönelik olarak yöneticiler üzerinde yürütülen uygulamayla iş stresi, iş doyumu ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişki incelenmiştir. Bu araştırma; Enerji sektöründe bir kamu kuruluşu olarak hizmet veren TED AŞ (Türkiye Elektrik Dağıtım AŞ.) Genel Müdürlüğünde çalışan üç yüz elli beş yönetici (müdür, müdür yardımcısı, şef) üzerinde anket uygulaması ile yapılmıştır. Araştırmada kullanılan anket dört bölümden oluşmuştur. Anketin birinci bölümü kişisel özellikler başlığı altında araştırma örneğinin tanımlayıcı özelliklerini ortaya koyan maddeleri içermiştir. İkinci bölüm Porter ve arkadaşlarının geliştirdiği 15 maddelik örgütsel bağlılık anketinden oluşmaktadır. Üçüncü bölümde IIHackman ve Oldaham tarafından geliştirilen on dört maddelik iş doyumu anketi yer almaktadır. Dördüncü bölüm ise Frane ve arkadaşlarının geliştirdikleri, iş baskısı, özerklik eksikliği ve rol belirsizliği alt testlerinden oluşan yirmi maddelik iş stresi anketinden oluşmuştur. Öne sürülen hipotezler doğrultusunda anketlerin analizi SPSS paket programında, Tek yönlü varyans analizi (one-way ANOVA), bağımsız gruplar için t-testi (independent sample t-test) Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon teknikleri kullanılarak yapılmıştır. Elde edilen veriler ışığında iş stresi, iş doyumu ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişki ortaya konulmuş, ayrıca çalışma yasanımda sıkça karşımıza çıkan bu kavramların kişisel değişkenlerle ilişkisinin olduğu sonucuna varılmıştır.

ABSTRACT Today the competition is increasing and the technology is improving rapidly and organizations' keeping abreast of this improvement and being more efficient is depending on to have a qualified work force as well as to impel and manage such work force. Especially, for the industrial societies, human beings spend their time by working in huge and complex organizations. Since the organizations that improves in the direction of the needs of society, problems arising from the human factor increased and a must came into being for dealing with such problems. The main aim of this thesis work is to bring up the relationships among work stress, work satisfaction and organizational dependency by means of a research to be made among the administrative personnel working at TEDAŞ (Turkey Electricity Distribution Inc.), one of the important organizations in the Public Sector. Therefore, we dealt with the issues of work stress, work satisfaction and organizational dependency in general and by literature scanning in the first three chapters. And we looked into the relationship among work stress, work satisfaction and organizational dependency by means of the research carried on among administrators for the purpose of this work. This research has been carried on by means of a survey application on three hundred and fifty five administrators (director, vice director, chief) who work at TEDAŞ (Turkey Electricity Distribution Inc.), which is serving as a public sector foundation in the energy sector. The survey used in the research was consisting of four sections. First IVsection of the survey contained the articles, which reveal the descriptive properties of the research sample under the heading of personal features. Second section consists of the organizational dependency survey of 15 articles, developed by Porter and his friends. Third section contains the work satisfaction survey of fourteen articles, developed by Hackman and Oldaham. And the fourth section consists of a works stress survey of twenty articles, developed by Frane and bis friends and comprised of sub tests of work pressure, autonomy deficiency and role indefiniteness. Analysis of the surveys in the direction of suggested hypothesis had been made in SPSS packet software. One way variance analysis (one way ANOVA), independent sample t-test had been made by using the Pearson Moments Multiplication Correlation technics. Under the light of obtained data, the relationship between work stress, work satisfaction and organizational dependency has been brought up and it is concluded that, such concepts, which we meet frequently in the work life, had relationship between personal variants.