Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi çerçevesinde işkence yasağı

Abstract

ÖZET Bu çalışmada işkence kavramının tarihsel gelişimi, ulusal ve uluslararası hukuk düzleminde ne şekilde tespit edildiği incelenmiştir. İlk olarak işkencenin meşru görüldüğü dönemden yasaklanmasına değin geçen tarihsel süreç ayrıntılı olarak incelenmiştir. Bunun akabinde, bu tarihsel süreçte işkence eylemiyle ilgili olarak ortaya çıkan hukuksal düzenlemeler ve uluslararası sözleşmeler araştırılmıştır. Bunun yanı sıra işkence yasağına ilişkin olarak, ulusal hukuktaki düzenlemeler ayrıntılı olarak tespit edilmiştir. Bu husus incelenirken, Anayasamız başta olmak üzere, 765 sayılı Türk Ceza Kanunu ile 1 Nisan 2005 tarihi itibariyle yürürlüğe girecek olan 5237 sayılı yeni Türk Ceza Kanununda işkence yasağının ne şekilde düzenlendiği ve 1412 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu ile yine 1 Nisan 2005 tarihi itibariyle yürürlüğe girecek olan 5271 sayılı yeni Ceza Muhakemesi Kanununda işkence yasağına ilişkin çeşitli hükümler ayrıntılı olarak belirtilmiştir. Çalışmada, işkence yasağını konu edinmiş çeşitli uluslararası sözleşmeler ve bu uluslararası sözleşmelerden, özellikle Avrupa İnsan Haklan Sözleşmesi; niteliği, hükümlerinin iç hukuktaki bağlayıcılığı, işkence ile ilgili düzenlemeleri ve ürettiği denetim mekanizması açısından tüm ayrıntılarıyla incelenmiştir. Avrupa İnsan Haklan Sözleşmesi'nin işkence yasağı ile ilgili düzenlemeleri incelenirken, Avrupa İnsan Haklan Mahkemesi karalan temel alınmıştır.

ABSTRACT In this study the historical development of torture based on national and international laws has been examined. At the beginning of this study the history of torture from its earlier periods in which it was commonly legal, to its modern form where it is generally forbidden to practice, has been subjected. As a second step law regulations and international contracts appeared on torture have been investigated. In additions to torture prohibition, regulations on national law have been ascertained in detail. While this situation has been examined, constitutions, former Turkish Criminal Code, as well as new Turkish Criminal Code, numbered 5237 to be put into effect on April 1, 2005, former Criminal Procedure Code, numbered 1412 and the new Criminal Procedure Code numbered 5271 that will be inured on April 1, 2005 have been determined in detail how torture prohobition have been regulated. Among these international contracts, European Human Rights Contract has been examined in detail with its quality, binding judgements at national laws. While regulations about the torture prohibition of European Human Rights Contract has been focused, decisions of Europaen Human Rights Court have been taken as basic principle.