Bilgi teknolojilerinin okulda etkin kullanımı ile ilgili okul yöneticilerinin teknolojik yeterliklerinin belirlenmesi (Kırıkkale ili örneği)

Abstract

Bu araştırmanın amacı, okul yöneticilerinin bilgisayar ve diğer bilgiteknolojilerini tanıma ve kullanma konusundaki yeterlikleri ile okullarında bilgiteknolojilerinin yönetim ve eğitim-öğretim süreçlerinde etkin bir biçimdekullanılmasını sağlama bakımından yeterliklerini belirlemektir.Kuramsal çerçeve içerisinde, bilgi çağı ve bilgi toplumundanbahsedilmiş, bilgi çağında okulun ve eğitim sisteminin bilgi çağına uygunyapılandırılmasının önemi vurgulanmıştır. Okulda bilgi teknolojilerinin yönetimve öğrenme süreçlerinde nasıl kullanıldığı, bu kullanımda öğretmenlere veyöneticilere düşen görevlerin ne olduğu konusundan bahsedilmiştir. MillûEğitim Bakanlığının okulda bilgi teknolojilerini geliştirmek için geçmişten buyana yürüttüğü projeler ele alınmış ve okul yöneticilerinin bu projelerinokullarda etkin olarak yürütülmesindeki önemi vurgulanmıştır. Son bölümdeise, okul yöneticilerinin teknolojiyi tanıma, kullanma ve okullarında etkin birbiçimde kullanımının sağlanması ile ilgili sahip olmaları gerekenyeterliklerden bahsedilmiş ve teknolojik liderlik olgusu açıklanmıştır.Araştırma tarama modelindedir. Veri toplamak amacıyla örneklemgrubuna iki boyuttan ve toplam 35 maddeden oluşan bir veri toplama aracıuygulanmıştır.Araştırma evrenini, bünyesinde bilgisayar laboratuvarı ve kesintisizİnternet erişimi bulunan ilk ve ortaöğretim okulları oluşturmaktadır. Örneklemolarak Kırıkkale ilinde aynı özelliklere sahip olan ilk ve ortaöğretim okullarıalınmıştır. Veri toplama aracı, 2004-2005 öğretim yılında Kırıkkale ilmerkezinde yer alan 21 ilköğretim okulu ile 15 ortaöğretim okulunda görevyapan 36 okul müdürü ile 78 müdür yardımcısına uygulanmıştır.Araştırmada elde edilen veriler, t testi, tek yönlü varyans analizi veScheffe testi ile değerlendirilmiş, elde edilen bulgular tablo ve grafiklerleyorumlanmıştır.Araştırma sonucunda ortaya çıkan bulgular şu şekilde özetlenebilir :1. Okul yöneticileri, bilgisayar ve diğer bilgi teknolojilerini tanıma ve kullanmaboyutu ile okullarında bilgi teknolojilerinin etkin bir şekilde kullanılmasınısağlama boyutunda kendilerini yeterli olarak görmektedirler.2. Okul yöneticilerinin, temel bilgisayar kullanım becerileri konusundakiyeterliklerinin daha fazla; sunu hazırlama, elektronik tablo yazılımları,elektronik posta kullanımı konularında daha az yeterli olduklarıgörülmüştür.3. Okul yöneticilerinin okulun yönetim süreçleri ile ilgili işlerde bilgisayardandaha çok yararlandıkları, eğitim öğretim ortamlarında, kütüphane verehberlik servisi gibi birimlerde ise bilgisayar kullanımına daha az destekverdikleri görülmüştür.4. Ortaöğretim okullarında görev yapan yöneticiler ile ilköğretim okullarındagörev yapan yöneticilerin teknolojik yeterlikleri arasında ortaöğretim okulyöneticileri lehinde anlamlı farklar bulunmuştur.5. Bilgisayar ve diğer bilgi teknolojilerini tanıma ve kullanma boyutundakiyeterliklerde okul müdürleri ile müdür yardımcıları arasında anlamlı farklarbulunmuş, müdür yardımcılarının yeterliklerinin daha yüksek olduğugörülmüştür.6. Bilgisayar ve diğer bilgi teknolojilerini tanıma ve kullanma boyutundakiyeterliklerde sınıf öğretmeni olan yöneticiler ile genel bilgi ve meslekdersleri öğretmeni olan yöneticiler arasında anlamlı farklar bulunmuştur.Anlamlı fark genel bilgi ve meslek dersleri öğretmeni olan yöneticilerlehindedir.7. Okul yöneticilerinin teknolojik yeterlikleri öğrenim durumu açısındandeğerlendirildiğinde, ön lisans ve lisans mezunu yöneticiler arasındaanlamlı farklar bulunmuştur. Bu farklar lisans mezunları lehindedir.8. Okul yöneticilerinin teknolojik yeterlikleri yöneticilik kıdemlerine göredeğerlendirildiğinde ise, eski ve yeni yöneticiler arasında da anlamlıfarklar bulunmuştur. Bu farkların yeni yöneticiler lehinde olduğugörülmüştür.Araştırmanın son bölümünde elde edilen bulgular doğrultusunda, okulyöneticilerinin okulda teknolojinin etkin kullanımını sağlamalarına ve bundansonra benzer konularda araştırma yapacaklara yönelik çeşitli önerilerdebulunulmuştur.

The aim of this research is to identify the competence of schooladministrators in terms of knowing and using computer and informationtechnologies and having information technologies used effectively inmanagement and teaching-training process in their schools.In conceptual framework, information age and information societyhave been mentioned and the importance of constructing school andeducation system in accordance with the information age has beenemphasized. The topics on how the information technologies are used inmanagement and teaching process at schools and what the duties ofteachers and administrators in this usage are have been mentioned. Theprojects which Ministry of National Education has conducted so far in order todevelop the information technologies at schools have been discussed andthe importance of school administrators in execution of these projectseffectively at school have been emphasized. In the last section thecompetence that school administrators should have in order to identify anduse the technology and have them used effectively in their schools havebeen discussed and the concept of technological leadership has beenexplained.The research is in scanning model. In order to collect data, a datacollecting procedure was applied to the exemplification group whichconsisted of two dimensions and 35 items.The location of the research includes primary and secondary schoolsin which body there are computer laboratories and continuous internetaccessibility. As exemplification, the primary and secondary schools whichhave the same characteristics in the City of Kırıkkale have been chosen. Themeans of collecting data was applied to 36 school directors and 78 assistantdirectors who worked in 21 primary schools and 15 secondary schools inKırıkkale city center.The data gained in the research were assessed with t test andunidirectional analysis of variance and Scheffe test, and findings werecommented with tables and graphics.The findings gained can be summarized as the following:1. School administrators regard themselves sufficient in the aspects ofidentifying and using computer and other information technologies, andhaving information technologies used effectively in their schools.2. It has been identified that the competence of school administrators inbasic computer usage skills is more, and the competence in preparingpresentations, electronic table software and using electronic mail is less.3. It has been seen that school administrators benefit from computer more inworks related with directional process, and supported computer usageless in units like teaching training media, library and consultancy services.4. Between the technological competence of administrators who work inprimary schools and who work in secondary schools, meaningfuldifferences have been found in favor of secondary school administrators.5. As for the competence in identifying and using computer and otherinformation technologies meaningful differences have been detectedbetween directors and assistant-directors. It has been seen that thecompetence of assistant-directors are higher that those of directors.6. As for the competence related with recognizing and using computer andother information technologies dramatic differences have been foundbetween the administrators who are classroom teachers and who arebranch and occupational teachers. This difference is in favor of branchand occupational teachers.7. When the technological competence was assessed in terms ofeducational background, great differences are found betweenadministrators who have two-year certificates and those who havebachelor?s degree. These differences are in favor of bachelor?s degreegraduates.8. When the technological competence was assessed in terms of seniority ofadministration evident differences have been found between old and newadministrators. These differences are in favor of new administrators.In the lights of the findings gained in the last section of the research,various proposals have been suggested for administrators to ensure theeffective usage of technology at schools and for the ones who will conductresearches on similar issues in the future.