Bütçe açıklarının finansmanı ve makro ekonomik etkileri

Abstract

Devletler topluma hizmet götürebilmek için gelire ihtiyaç duyarlar. Devletintopluma götüreceği hizmetler için harcamaların sürekli artmasından dolayıharcamalara yetecek gelir elde edemediğinden bütçeler açık verir. Bu açığın nasılkapatılacağı, finansmanın nasıl sağlanacağı hep tartışma konusu olmuştur. Bütçeaçıklarının finansmanı için kimi zaman vergilerin artırılması, bazen iç ve dışborçlanma, bazen özelleştirme gelirleri, bazen de vergi afları kaynak olarakkullanılmaktadır.Bütçe açıklarının finansmanının en son fakat en çok başvurulan şekli içborçlanmadır. Bazı gelişmekte olan ülkeler için bu durum genellikle bankasisteminde orta seviyede bir sorun teşkil eder. Belirli bir şekilde kamu borçlanmasıyapılmazsa özel sektöre cazip gelen kredi azalır ve iç faiz oranları üzerindeki baskıartar. Dış borçlanma ise dış kaynaklardan sağlanan alındıkları ya da geri ödemelerisırasında ulusal gelir üzerinde artırıcı ya da azaltıcı etkide bulunan ve uluslar arasıilişkiler sonucu doğan transfer akımlarıdır. Devletleri dış borç almaya iten sebeplerinbaşında iç tasarrufların yetersiz olması, diğeri iç tasarruf düzeyinin dışında dövizinkıt faktör olması ve dış finansman gerektirdiği düşüncesidir.Talep edilecek borç miktarını yatırım hacmi, iç tasarruf miktarı, marjinalsermaye hasıla oranı, ithal malı ve ihracat hacmi belirlemektedir. Dış borçlanmadöviz kurunu yükseltme eğilimi gösterir. ihracatı azaltırken ithalatı artırır. Bütçeaçıklarının dış ticaret açıklarıyla bağlantısının gerekli olmadığına işaret edilmelidir.Bütçe açıkları ya iç borçlanmayla ya da para basımı yoluyla finanse edilebilir. Fakatgelişmekte olan ülkelerde ülkenin kendi sermaye piyasaları, küçüktür ve içborçlanma imkanları sınırlıdır. Para basma yerine yabancı rezerv kullanarak hükümetbütçe açıklarını eflasyonist etkisini azaltmayı ümit etmektedir. Bu politika dövizkurun fiyatını yükseltir. Enflasyonu azaltmak döviz kurunun artış oranını azaltmakyoluyla olur. Açıkları finanse etmek için uluslararası rezervlerin kullanımının birsınırı olması gerekir. Özel sektörün beklentisi ve yaklaşık olarak ulaşılacak sınırsermaye akışını ve ödemeler dengesi krizini harekete geçirebilir, rezervlerintüketilmesinden beri paranın devalüasyon söz konusu olacaktır. Para üzerindeyapılacak devalüasyon spekülatörleri olumsuz bir şekilde etkileyebilir.Bir ekonomide oluşan bütçe açıkları, açıkların finansmanı şeklinde vebüyüklüğüne bağlı olarak faiz oranının yükseltici etkide bulunmaktadır. Bütçeaçıklarının finansmanında iç borçlanmaya başvurulması faizleri yükseltmek ve özelkesim yatırımlarda daralmalar meydana gelmektedir. Eğer bütçe açıkları emisyonyoluyla finanse edilirse kısa dönemde faiz oranları üzerinde bir baskıoluşturmamaktadır. Üretimin artması vergi gelirlerini artırmakta bu ise bütçeaçıklarının azalmasına yol açmaktadır. Uzun dönemde ekonomide atıl kaynaklarmevcut değilse fiyatlar artacağı için para arzının reel dengesi azalacak ve fiyatartışları bütçe açıklarını daha da arttıracaktır. Sonuçta enflasyon yükselecek venominal faizler artacaktır. Böylece yatırımlar kısa döneme nazaran daha da azalacakve toplam üretimdeki artışlar daha düşük seviyelerde gerçekleşmiş olacaktır.Bütçe açıkları nedeniyle ekonomide oluşan parasal genişleme mal vehizmetlere olan talebi artırmakta mal ve hizmetlere olan talepteki artış isemüteşebbisleri üretimlerini artırmaya yöneltmektedir. Üretim yeterinceartırılamaması mal ve hizmetlerin fiyatlarında bir artışa yol açmaktadır. Bütçeaçıklarının dış borçlanmayla finanse edilmesi durumunda kısa dönemde ülkeye netsermaye girişi olurken uzun dönemde ülke içinden dışarıya doğru bir kaynaktransferi söz konusu olacaktır. Dış borçlanmaya başvurulması durumunda yabancıyatırımcılar devlet tahvili alabilmek için ülke parası cinsinden nakde ihtiyaçduyacaklardır. Bunun sonucu yerli paraya olan talep artacağından milli paranındeğeri yükselecektir. Ülke parasının değerinin yükselmesi ihracatı olumsuzetkileyecek ve ithalatta ise artışa yol açacaktır. Bu gelişmeler ödemeler bilançosuaçığına neden olmakla birlikte yurt içi faiz oranlarını da yükseltici etkiler meydanagetirecektir.

States need income to implement the services of community. States falls indeficits since over time the spending increases to meet its duty. There is always adebate about how to remove and finance this shortage. It finances its deficit byincreasing income tax, borrowing from interior and exterior markets, privatizing stateenterprises or/and issuing an amnesty to collect outstanding debt of public to state..Interior borrowing is mostly mentioned but lastly applied to finance budgetdeficits. This situation constitutes generally a problem in moderate level in bankingsystem for some developing countries since it creates crowding-out problem byputting upper pressure on domestic interest rate. Borrowing from internationalmarket leads to some other type of problems, such as the economic dependency toforeign countries, which might fluctuate national income at time of both borrowingand paying out. The reason to borrow from international market is that domesticsavings are sufficient to cover budget deficit. Borrowing in international market isnot always bad if the extracted funds are used to increase national income. Ifborrowing is used wisely to finance investment in human and capital resources indirection of specific development of a country then it would pay itself by causing anincrease in both productivity and outcome. Otherwise, exterior debt would beunpleasant experience and it might turn into vicious cycle. With an increase inforeign reserve due to borrowing from international market, the domestic currencyappreciates. This triggered a decline in export and an increase in import. It should bepointed out, here, that budget deficit is not related to current account. Budget deficitsare financed either by domestic debt or printing money because in developingcountries, money market is small and the opportunity of domestic borrowing islimited. The governments? hope by borrowing in international market does not causean inflation but it cause an appreciation in currency by increasing foreing reserve inhand. Hence, foreign finance should be used less often to depress prices. Theexpectation of private sector and the limit that will be attained approximately maymove capital flow and the balance of payment. The devaluation create speculation.The budget deficits occurred in an economy influence interest rate in anincreasing way depending on the finance manner and size. Referring to domesticresources to finance budget deficits increases interest rate and the investment ofprivate sector decrease. If budget deficits are financed by emission, there will not bepressure on interest rate in short term. The increase of production boosts income taxand reduces budget deficits. If the sources in economy do not exist in long term thereal balance of monetary supply will decrease, become prices will increase and theincreases in prices will in crease budget deficiencies more and more. Consequently,inflation will rise and nominal interests will increase. Thus, the investments willdecrease more and more compared to short term-and the increases in total productionwill come true in lower level. The monetary expanding in economy will increase thesupply of goods and services became of budget deficiencies and the increase ofsupply of goods and services will indine to increase the productions. No beingincreased production causes increase in prices of goods and services. In case offinancing of budget deficiencies with exterior debt while there will be the entrance ofnet capital to country in short term, there will be a source transfer to outside ofcountry in long term in case of application of exterior debt foreign investors willneed ready money for country currency to take state debenture. Eventually, becausethe supply of country currency will increase, the value of national money will riserising of value of currency will affect export in negative way and import willincrease. These progresses cause bath the balance of payment deficiency and therising effects of interest rates in country.