Amerika`nın Irak`a müdahalesi sonrasında yaşanan gelişmelerin Türk-Amerikan ilişkilerine etkisi

Abstract

11 Eylül sonrası, ABD güvenlik ve dış politikası değişmiş, dış politikanın birinciönceliği olan terörizmle mücadelenin Irak boyutu, Türk-Amerikan ilişkilerinde derinhasarlara yol açmıştır. 2003 Irak Savaşı öncesinde, ABD'nin Türkiye'den beklediğidesteğin TBMM tarafından reddedilmesi nedeniyle, iki ülke ilişkileri gerginlik sürecinegirmiştir. Savaş sonrasında ABD'nin farklı bölge yaklaşımları ve Türkiye'nin KırmızıÇizgilerini göz ardı etmesi, ilişkilerde güven bunalımı krizine yol açmıştır.Süleymaniye Olayları ve Kuzey Irak kaynaklı sorunlarda ABD'nin Türkiye karşıtıtutum takınması gibi nedenlerle ilişkiler kopma noktasına gelmiştir. Bu bağlamda buçalışmanın temel amacı, Türk-Amerikan ilişkilerindeki sorunlara ışık tutarak, özellikle11 Eylül sonrası yaşanan gelişmelerin ve gerginliklerin, ilişkileri stratejik ortaklıkolmaktan çıkardığını vurgulamaktır.İki ülke ilişkilerinde stratejik ortaklığın olmadığının belirtilmesi, bundan sonra ikiülkenin birbirine karşı düşmanca tavır takınacağı anlamına gelmemektedir. Türk-Amerikan ilişkileri yarım yüzyıllık geçmişe sahip, NATO zemininde stratejik bir ilişkiolarak devam etmektedir. Türkiye'nin bölgede istikrarı ve Batı değerlerini temsiletmesi, enerji kaynaklarının Batı'ya aktarılmasında kilit bir ülke olması, sahip olduğudemokratik ve laik değerlerle diğer bölge ülkelerine model olması gibi hususlar ABDtarafından çok önemli görülmektedir. Belirtilen bu hususlar çerçevesinde iki ülkeilişkilerindeki ortaklığın devam edebileceği söylenebilir. Ancak ilişkilerin düzeyi,niteliği ve çeşitliliği ilişkilerin bundan sonraki gelişimi çerçevesinde şekillenecektir.

In the post-September 11 attacks period, the general direction of American securityand foreign policy changed and the Iraqi dimension of the American war on terrorismcaused deep damages at Turkish-American relations. When the Turkish government?sdecree regarding the use of the Turkish territory by the United States was refused by theTurkish Parliament before the Iraqi war, this further strained Turkish-Americanrelations. In the aftermath of the war, the approach of the United States to regionalproblems and its attitude of ignoring Turkey?s ?red lines? created a crisis of trustbetween the two states. The events of Süleymaniye and the anti-Turkish attitude of theUnited States in the problems originated from the Northern Iraq brought the relations tothe point of break-off. In this context, the main purpose of this study is to emphasizethat the developments and tensions in the post-September 11 attacks ended the strategicpartnership character of Turkish- American relations by shedding light on the problemsbetween the two countries.Stating that strategic partnership does not exist at the relations between Turkey andthe United States does not mean that the two countries will adopt a hostile attitudetoward each other. Having a history of half a century, the Turkish-Americanrelationship continues its existence as a strategic relationship based on the NATOalliance. Turkey?s attributes such as representing stability and Western values in itsregion, having a key place in the transfer of energy resources to the West and being amodel country with its democratic and secular values for the other regional countries arevery important from the American perspective. It can be said that the partnershipbetween the two countries will continue in these lines. But the level, nature and scopeof the bilateral relations will be shaped in accordance with their future development.