Türkiye kara sınır kapılarının yap işlet devret modeli ile modernizasyonu

Abstract

Yüksek enflasyonu kontrol altında tutabilme kaygısı ve devlet gelirlerinin büyük bölümünün borç ve faiz ödemelerine harcanması nedeniyle transfer harcamaları artış göstermiş, hatta zaman zaman cari harcamaların da önüne geçmiştir. Bu durum devletin yatırım harcamalarını olumsuz etkilemiştir. Küreselleşmeyle birlikte öne çıkan liberal piyasa ekonomileri de devletin kredi bulma imkanlarını kısıtlamıştır. Özel sektör için ise iç borç stokundan dışlanma ve reel faizlerin yüksekliği, yatırım yapılmasını cazip olmaktan çıkarmıştır. Bu gelişmeler doğrultusunda, kamu altyapı yatırımlarının özel sektör tarafından finansmanı ve işletilmesine yönelinmiştir. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde ?Yap İşlet Devret Modeli? kullanılmaya başlanmıştır. Ülkemizde ise son dönemde bu modelle kara sınır kapılarının modernizasyonu gündemdedir. Uzun süre önce inşa edilmiş T.C Başbakanlık Gümrük Müsteşarlığı'na ait tesislerin ve bunların altyapısının günümüz ihtiyaçlarına cevap verebilmesi için iyileştirme çalışmaları yapılmaktadır.Türkiye'de gerçekleşen ve 300 milyar doları aşan ticaret hacmi içinde kara sınır kapıları aracılığıyla gerçekleşen oran % 40 civarındadır. Aynı zamanda Türkiye'ye giriş ve çıkış yapan yolcuların % 30'undan fazlası kara sınır kapılarını kullanmaktadır.Türkiye'nin, dünya ana ulaşım koridorları üzerinde yer alması, kara sınır kapılarının altyapı durumunu bir kat daha önemli hale getirmiştir. Kara sınır kapılarındaki iyileştirme çalışmaları ülke ekonomisi ve tanıtımı açısından oldukça önemlidir. Bu doğrultuda Türkiye'nin en büyük özel sektör temsilcisi olan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, kamu kurumlarıyla işbirliği içinde, kara sınır kapılarının modernizasyon çalışmalarını Yap İşlet Devret modeli çerçevesinde yürütmektedir.Karayolu taşımacılığının dünya çapında artan önemi nedeniyle, bu kapılarda verilen hizmet standardının yükseltilmesi ve geçiş işlemleri için harcanan sürenin azaltılması önem arz etmektedir. Bu amaçla mevcut kara sınır kapılarının, gümrük işlemlerinin daha hızlı ve kolay yapılmasını sağlayan ve teknolojik inovasyonlarla uyumlu yeni bir mimari yapı ile değiştirilmesi halinde, işlem sürelerinin kısaltılarak işlem kapasitesinin artırılması hedeflenmiştir. Böylelikle zaman kayıpları ve mali kayıplar azalacak ve sınır kapılarının dış ticarette tercih nedeni olması sağlanacaktır. İleri teknolojik altyapı sayesinde, kaçakçılık ve yasa dışı işlerle mücadele çok daha etkin bir şekilde yapılabilecektir. Bekleme ve işlem sürelerindeki düşüşler sayesinde, kullanıcı tatmini yükselecektir.Modernizasyon çalışmalarında Yap İşlet Devret modelinin kullanımı ile, bu yatırımların finansmanı devlet bütçesine yük getirmeden sağlanacaktır. Diğer taraftan devlet halihazırda elde edemediği vergi gelirlerine de ulaşmış olacaktır. Ayrıca kara sınır kapıları işletme süresi boyunca özel sektörün etkili yönetim biçimi ile yönetilecek ve süre bittiğinde ise devlete modern bir tesis şeklinde devredilecektir.Bu çalışmada da Yap İşlet Devret Modelinin desteklenme nedenleri, kara sınır kapılarının modernizasyonunda tercih edilme sebepleri ve Türkiye'de bulunan kara sınır kapılarının konumları, ne durumda oldukları ve modernizasyonun kapılardaki etkileri üzerinde durulmuştur. Türkiye'de bulunan kara sınır kapılarının Yap İşlet Devret Modeli ile modernizasyonu, modernizasyonun gerekçeleri ve kullanılan bu yöntemin etkinliğinin araştırılması amaçlanmıştır.Anahtar Kelimeler: Yap İşlet Devret Modeli, Modernizasyon, Kara Sınır Kapıları

The concerns to keep the inflation under control and because of the most of the government income is allocated for the debts and their interest payments transfer payments of government has increased, even sometimes more than current expenditures. The investment expenses of government has negatively affected by these situations. Liberal market economies concept, rising with globalization, also limits the ability of government to find loans. In addition, investing is not attractive any more for the private sector because it is isolated from the domestic loans and the interest rates are very high. Hence, the trend is towards financing public infrastructure investments by private sector. Especially in developing countries, ?The Model Build Operate Transfer? is being used. In our country, modernizing the land border gates with this model is on the agenda. The facilities and the infrastructure of Undersecretariat of Customs of Turkish Republic, which are constructed long time ago, has been recruited in order to meet the demands of nowadays.It is important to mention that Turkey's foreign trade has reached to $300 billion and 40% of this trade is conducted through the border gates. Moreover 30% of the international passengers use land border crossing points.As Turkey is on the world's main transport corridors, the importance of infrastructure of the border gates became more important. Modernizing these gates are essential for Turkey's economy and publicity. According to this vision, as being the top representative of Turkish private sector, The Union of Chambers and Commodity Exchanges of Turkey (TOBB), has undertaken the modernization projects of Turkish Border Gates, in collaboration with the government and public institutions with The Model Build Operate Transfer.As the importance of road transport is increasing worldwide, improving the quality of the service and decreasing the wasted time in the crossing process is very important. For this reason, replacing the old architecture with a new and technologically innovated one which allows the customs processes to be done more faster and easier, decreasing the process times and increasing the process capacity has been aimed. So the waste of time and waste of money will be decreased and land border gates will be preferred for foreign trade. With the technologic infrastructure, the struggle with smuggling and illegal traffic will be more effective. Because of the decrease in border waiting and process time, the customes will be more satisfied.Modernizing the border gates with the model Build-Operate-Transfer, the investment is financed without any financial burden on the government budget. Moreover, the government earns additional tax revenue which cannot be earned with the existing gates. Another advantage is benefiting from the implementations of effective management patterns of private sector. At the end of the concession period a modern facility is transferred to the government.In this study, the reasons of supporting the Build Operate Transfer Model, the reasons of preferring the land border gates in modernization projects, the locations, conditions and the affects of the modernization of the land border gates of Turkey has been emphasized. The modernization of land border gates of Turkey with Build Operate Transfer model, the reasons for modernization and researching the efficiency of this method; has been aimed.Key Words: The Model Build Operate Transfer, Modernization, Land Border Gates