İlköğretim okulu sınıf öğretmenlerinin okul müdürleri tarafından yıldırma davranışlarına maruz kalma durumları (Kırıkkale ili örneği)

Abstract

Bu araştırmanın amacı, ilköğretim okullarında görev yapan okul müdürlerinin sınıf öğretmenlerine uyguladıkları yıldırma (mobbing) davranışlarını incelemektir. Müdürlerin sınıf öğretmenlerine uyguladıkları yıldırma (mobbing) davranışlarını belirlemek için araştırmacı tarafından geliştirilen ?Okul Yöneticileri-Yıldırma Davranışları Belirleme Ölçeği? kullanılmıştır. Bu ölçek toplam yedi alt boyutta yer alan 51 maddeden oluşmaktadır. Araştırmada kullanılan ölçme aracında bu ölçeğin yanı sıra öğretmenlerin ve okul müdürlerinin demografik bilgileri ve aynı zamanda bu yıldırma (mobbing) davranışlarının öğretmenlerin performansına etkisine ilişkin algılarını içeren bir alt ölçek de bulunmaktadır.Araştırmanın verileri, Kırıkkale İli'nde yer alan ilköğretim okullarından elde edilmiştir. Buna göre, araştırmaya 250 sınıf öğretmeni katılmıştır. Toplanan verilerin çözümlenmesinde varyans analizi ve regresyon analizi istatistiksel yöntemleri kullanılmıştır.Elde edilen bulgulara göre; boşanmış veya dul bayan öğretmenlerin okul müdürleri tarafından kendilerini göstermelerine yönelik, sosyal ilişkilerine, itibarlarına, yaşam kalitelerine yönelik ve mesleki durumlarına yönelik yıldırma (mobbing) davranışlarına maruz kaldıkları saptanmıştır.Bununla birlikte, kıdemleri daha çok olan öğretmenlerin mesleğe yeni başlamış öğretmenlere oranla daha fazla kişilerarası iletişim kurma, yaşam kalitesi ve mesleki gelişimlerine yönelik yıldırma (mobbing) davranışlarına maruz kaldıkları belirlenmiştir.Araştırmanın sonuçları eğitim düzeyi yüksek olan kadın öğretmenlerin eğitim düzeyi düşük olan kadın öğretmenlere oranla daha fazla iletişim kurma boyutunda yıldırma (mobbing) davranışlarına maruz kaldıklarını göstermiştir.Diğer taraftan, özellikle müdürler tarafından öğretmenlere yapılan mesleğe yönelik yıldırma (mobbing) davranışları öğretmenlerin performansını, yine öğretmenlerin öğretim kurumuna ilişkin saygısını ve kendisine yönelik özgüvenini olumsuz etkilediği görülmüştür. Bununla birlikte; okul müdürleri tarafından yapılan öğretmenlerin diğer öğretmenler ve/veya veliler ile iletişimini engellemeye ve yaşam kalitesine yönelik yıldırma (mobbing) davranışları benzer şekilde öğretmenin kendisine olan özgüveni olumsuz şekilde etkilemektedir.

The aim of this study is to analyze the mobbing behaviors of the principals in elementary schools on classroom teachers. To determine the mobbing behaviors of principals, the ?Elementary School Principals? Mobbing Behaviors Assessment Scale? developed by the researcher was used. The scale includes seven dimensions and 51 items. The scale, used in this study, also contains a sub-scale aiming to determine the effects of mobbing behaviors on classroom teachers and several items in order to get demographical information of teachers and principals.The data gathered by the scale, obtained from elementary schools in Kırıkkale City in Turkey. With reference to this, 250 classroom teachers participated in this study. The gathered data was analyzed with some statistical techniques such as analysis of variance and regression model.According to findings, the widowed or divorced teachers were exposed to mobbing behaviors as a) obstruction of proving oneself, b) aggression to social relation, c) aggression to esteem, d) aggression to quality of life, and e) aggression to professional situation, more than the other classroom teachers.In addition to this, senior teachers were exposed to mobbing behaviors as a) aggression to communication, b) aggression to quality of life, and c) aggression to professional situation, more than the junior classroom teachers.The female primary school teachers with higher level of education are exposed to mobbing behaviors in terms of to communication more than the female primary school teachers with lower level of education.As a result, particularly the aggression to professional situation in mobbing behavior on classroom teachers negatively affect the a) teachers? performance in school, b) teachers? opinions about respectability on educational institutions, and c) primary school teachers? self-confidence. Furthermore, the mobbing behaviors such as aggression to communication between teachers and between the teachers and the parents and aggression to quality of life on teachers affect on teachers? self-confidence negatively.