İslam aile hukukunda evliliğin malî hükümleri ve modern hukuktaki durum

Abstract

İslam aile hukukunun nikâh akdine bağladığı şahsi ve mali sonuçların, aynı hukuk sistemi içerisindeki durumunun incelenmesi ve Türk Medeni Kanunu ile mukayese edilmesi amacıyla yazılan tez çalışması, toplumun temeli olan aile yapısı içerisinde, taraflara haklar tanıyarak ödevler yükleyen evlilik birliğinin mahiyetine değinmiştir. Hak ve ödevlerin hem İslam hukuku hem günümüz hukuku bağlamındaki niteliğine yer vererek konuyu bir bütün halinde incelemeye çalışan bu çalışma, özellikle mali nitelikte olan nafaka ve mehrin tanımını yaparak bu kavramları hukuki kaynak, konu, kapsam ve bağlandığı sonuç bakımından ele almıştır.Bu çalışma neticesinde ilk olarak İslam hukukunun hukuki düzenlemeleri olan Kur'an, sünnet ve içtihatlar ile niteliği belirlenen nikâh akdinin, medeni hukuk anlamında bir medeni evlenme özelliği taşıdığı sonucuna varılmıştır. Aynı zamanda şekil ve şartları fıkıh ile belirlenen nikâh akdinin dini nitelikte olmadığı, bünyesinde yer almayan dini vasıfların, kamu düzeni düşüncesiyle bu akde yüklenmiş olduğu tespit edilmiştir. İslam aile hukuku kapsamında evliliğin şahsi ve mali nitelikteki hükümleri incelendiğinde 'kocanın üstünlüğü' ifadesinin eksik hatta doğru olmayan yorumlarının İslam hukuku ruhu ile uyuşmadığı anlaşılmıştır. Kadın ya da kocanın yaratılış itibariyle sahip oldukları farklı özellikler ya da yaşayan toplumun sosyal yapısı her iki tarafı da üstün hale getirebilecek durumdadır. Özellikle nafaka ve mehir gibi mali yükümlülüklerden kocanın sorumlu tutulması ve aile reisi olma vasfı insanı, kadına tanınan hakların yeterli seviyede olmadığı ve kadından beklenen görevlerin sayısının fazlaca olduğu fikrine götürse de İslam'ın kadın-erkek eşitliğini esas alan bir sistem olduğu öğrenilmiştir. Nikâh akdinin şahsi ve mali sonuçlarından her birinin Türk Medeni Kanunu'nda karşılığının olmadığı tespit edilmiş, mukayese edilebilecek olanların sayıca az olduğu sonucuna varılmıştır. Anahtar Kelimeler: İslam Hukuku, Aile, Nikâh, Şahsi Hak Ve Ödev, Nafaka, Mehir, Medeni Hukuk

This graduation thesis, which has been penned to study the personal and financial terms concerning the marriage contract in the Islamic Family Law and the implementation of them in the same legal system and to compare them with those in the Turkish Civil Code, deals with the legal nature of marriage union – in the family which is the basis of a society- , which both bestows the parties some rights and assigns them certain duties. This work, which tries to scrutinize the subject matter as a whole by taking into consideration the characteristics of the rights and duties within the context of both the Islamic Law and the Modern law, especially defines the alimony and the bride price that bear fiscal nature and tackles these concepts in terms of legal resources, subject matter and contents and bounding results.As a result of this thesis it has primarily concluded that the marriage contract, the legal nature of which is designated by the Qur'an, the traditions and judicial decisions – the legal legislations in the Islamic Law – has the characteristics of a civil marriage in within the framework of civil law. Meanwhile it has been confirmed that the marriage contract, the configurations and terms of which have been designated by Islamic law, is not of a religious aspect but certain non-included religious characteristics have been attached to this contract in contemplation of public order.Upon through examination of personal and fiscal provisions of marriage within the framework of the Islamic Law, it has been found out that the statement `superiority of the husband` is imperfect and some incorrect implications are not coherent with the Islamic legal spirit. Different innate qualities of a woman or a man or the organismal social structure of the relevant community may have the probability to make one party superior to the other or vice versa. Although the fact that the husband is responsible for especially the fiscal obligations such as alimony and bride price and he has the feature of the family head forces one to have the opinion that the rights assigned to women are not at desired level and the duties expected from women are excessive, it has been realised that Islam is a system which substantiates gender equality. It has been confirmed that very few personal and fiscal obligations of the marriage contract have equivalents and could be comparable in the Turkish Civil Code.Key Words: Islamic Law, Family, Marriage Contract, Personal Rights and Duties, Alimony, Bride Price, Civil Code