Koyunlarda piyeten hastalığında farklı tedavi yöntemlerinin etkinliğinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmada koyunların önemli ayak hastalıklarından birisi olan ve ülkemizde de yaygın olarak görülen piyeten hastalığında farklı tedavi yöntemlerinin etkinliklerinin değerlendirilmesi ve bu yöntemlerin lipid peroksidasyonu ve antioksidanlar üzerine olan etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır.Çalışmada anamnezleri alınan ve klinik muayeneleri yapılan farklı sürülerdeki piyeten hastalığı bulunan 100 koyun ile sağlıklı olan 20 koyun kullanıldı. Hastalıklı hayvanlar 20 hayvandan oluşmak üzere 5 gruba ayrıldı ve sağlıklı olan 20 koyun ise kontrol grubunu oluşturdu. Hastalıklı hayvanlara oksitetrasiklin ve çinko sülfat ayak banyosu, spiramisin ve çinko sülfat ayak banyosu, oksitetrasiklin, vitamin E ve çinko sülfat ayak banyosu, spiramisin, vitamin E ve çinko sülfat ayak banyosu ve sadece çinko sülfat ayak banyosu olmak üzere 5 farklı tedavi yöntemi uygulandı. Tüm gruplardaki hayvanlardan tedaviye başlamadan önce, tedaviye başladıktan sonra 7., 14. ve 28. günde alınan kan örneklerinde plazma malondialdehit, vitamin E ve çinko değerleri ile eritrosit süperoksit dismutaz ve glutasyon peroksidaz aktiviteleri belirlendi. Tedaviye başlamadan önce hastalıklı hayvanların ayak temizliği yapıldı, uzayan tırnaklar kesildi ve lezyonlar açığa çıkarıldı. İlaç uygulamaları yapıldıktan sonra hastalıklı hayvanlar ayak banyosuna alındı. Ayak banyosu uygulaması günde 5 dakika olmak üzere 1 hafta süreyle hastalıklı olan tüm hayvanlara uygulandı. Tedaviye başladıktan sonraki 7., 14. ve 28. günde kontrolleri yapıldı. Tedavi sonrası 7. gün kontrollerinde hayvanların ayaklarında lezyonların hızla iyileştiği ve topallığın şiddetinin azaldığı dikkati çekti. On dört gün sonra yapılan kontrollerinde lezyonların iyileştiği ve topallıkların ortadan kalktığı, bazı hayvanlarda lezyonların hafiflediği fakat tam iyileşmenin olmadığı görüldü. Sadece çinko sülfat ayak banyosu uygulanan gruptaki hayvanlarda iyileşmenin diğer gruptaki hayvanlara göre yetersiz olduğu belirlendi. Yirmi sekiz gün sonra yapılan kontrollerde tedavinin başarılı olduğu gözlemlendi. Tedaviye alınan hayvanların iyileşmesine bağlı olarak plazma MDA düzeyinde belirgin bir azalma, eritrosit GPx aktivitesinde ise artışın olduğu görüldü. Süperoksit dismutaz aktivitelerinde istatistiksel olarak önemli olmayan (p>0,05) sayısal azalışların olduğu tespit edildi. Vitamin E uygulaması yapılan gruplardaki hayvanlarda plazma vitamin E düzeyinde artış (p<0,05) tespit edilirken diğer gruplarda bir farklılık görülmedi (p>0,05). Çinko sülfat ayak banyosu uygulamasının plazma çinko değeri üzerine etkisiz olduğu belirlendi (p>0,05). Sonuç olarak, bu çalışma ile tek başına çinko sülfat ayak banyosu uygulamasının tedavide yetersiz olduğu tespit edildi. Uygulanan diğer tedavi yöntemleri arasında önemli farklılığın olmadığı fakat parenteral spiramisin ve vitamin E uygulamasıyla birlikte çinko sülfat ayak banyosu uygulamasının tedavide daha etkili olduğu belirlendi.

In this study, it was aimed to evaluate the efficacy of different treatment methods and their effects on antioxidants and lipid peroxidation. Ovine footrot is one of the most important foot disease in sheeps and common in our country.A hundred sheeps with ovine footrot from different flocks were assigned to five groups and twenty healthy sheeps were used as a control group. The five different treatment methods were used in each group: oxytetracycline with zinc sulphate footbath, spiramycine with zinc sulphate footbath, oxytetracycline plus vitamin E with zinc sulphate footbath, spiramycine plus vitamin E and zinc sulphate footbath and only zinc sulphate footbath.Plasma malondialdehyde, vitamin E and zinc values and erythrocyte superoxide dismutase and glutathione peroxidase activities were determined in blood samples which were taken before the treatment and 7, 14 and 28 days after the treatment.The foots were cleaned, overgrown hoofs were trimmed and lesions were exposed before treatment for all the sheeps with ovine footrot. All the sheeps with ovine footrot were taken in zinc sulphate footbath after applications of drugs. Footbath was applied daily for 7 days in 5 minute. The sheeps were re-examined 7, 14 and 28 days later. It was observed that both foot lesions and lameness were decreased 7 days after treatment. Although the foot lesions were healed and lameness were dissapeared completely 14 days after the treatment in most of the sheeps, it was recorded that some lesions did not heal completely in some sheeps. Recovery rates were lower in zinc sulphate footbath group compared to the other groups. All foot lesions were healed completely 28 days after the treatment.Malondialdehyde levels were decreased and GPx activity were increased after the treatment of ovine footrot. Although superoxide dismutase activities were decreased but it was statistically insignificant (p>0,05). As the vitamin E levels were increased after the application of vitamin E parenterally (p<0,05), the difference between the other groups were insignificant (p>0,05). Zinc sulphate footbath were determined to be ineffective on plasma zinc levels (p>0,05).In conclusion, ıt was determined that only the zinc sulphate footbath was insufficient for the treatment of ovine footrot. It was determined that parenteral spiramycine and vitamin E with zinc sulphate footbath was the most effective treatment methods in ovine footrot and the difference between other treatment groups were insignificant.