Mimarlık eğitiminde öğrenci inisiyatiflerinin rolü: Ulusal mimarlık öğrencileri buluşması örneği

Abstract

Mimarlığın pratik bilgisi tarihsel olarak çok eski çağlara kadar izlenebilmektedir. Ancak mimar ve mimarlık eğitimi güncel anlamlarını, bu bilginin üretilmesinde ve değerlendirilmesinde yaşanan köklü kırılmalarla kazanmıştır. Bu kırılmaları araştırmak, mimarlık mesleğinin ve eğitim örüntülerinin formasyonunu anlamak için önemlidir. Böylece mimarlık eğitimindeki güncel tartışmalar bu formasyon üzerinden okunabilecektir. Geleceğin meslek insanlarını eğitme saiki önceki yüzyıllarda mimarlık eğitimi programlarını biçimlendirmiştir. Ancak günümüzde bu programların kitlesel eğitim gibi `eski toprak` saiklerinin yanında başka oyuncuların oynadığı ademimerkeziyetçi roller görülmektedir. Bu durum, köklü sorunları salt müfredat değişiklikleriyle çözmeye çalışmak yerine bu yeni rolleri araştırmaya işaret etmektedir. Karar mercii öğrenciler olan eylemsellikler için `öğrenci inisiyatifleri` ifadesi görece yeni bir kullanımdır; ancak tarihte de yine öğrencilerin başlattığı, katıldığı ve sürdürdüğü benzer pratikler görülmektedir. Sabit bir öğretici, yürütücü veya yönetici rolün çevresinde biçimlenmeyerek mevcut hiyerarşinin dışında kalan bu toplum, topluluk ve hareketler zaman, mekân ve disiplinler boyunca yayılmaktadır. Mimarlık öğrencileri de bu anlayışla, kurumsal eğitimden farklı bir izlekte buluşmalar düzenleyen inisiyatifler olarak örgütlenmişlerdir. Yirmi birinci yüzyılda mimarlık eğitimi ve genelde üniversite, yaşanan 'kriz'lerin etkisinde bir tıkanıklık ve çözülme dönemecinden geçmektedir. Çeşitlenen yeni ilişkilenmeler,mevcut kurum ve sınırların kendi alanlarındaki etkilerini de dönüştürmektedir. Bu dönüşüm, mimarlık mesleğinde ve eğitiminde deneyimlenen işlevsel tıkanıklıkların çözülebileceği daha geniş bir açıklık arayışına imkân vermektedir. Haricî bir öğrenme ağı olarak öğrenci inisiyatifleri, mimarlık eğitimi alanında böyle bir açıklık potansiyeli taşımaktadır. Bu tez, Türkiye / Ulusal Mimarlık Öğrencileri Buluşması (TMÖB/UMÖB) üzerinden,mimarlık eğitiminde öğrenci inisiyatiflerinin oynadığı rolü anlamayı amaçlamaktadır. Zaman yelpazesi 1993'ten günümüze uzanan buluşmaların başka inisiyatiflere de fırsatlar yaratan iletişim ağları ve mevcut eğitim sistemleriyle değişken ilişkileri incelenmektedir. Böylece mimarlık eğitiminde oynadıkları roller ve öğrenci inisiyatifi olarak taşıdıkları potansiyeller sorgulanmaktadır. TMÖB/UMÖB, süregiden eğitim sistemlerinin itinayla dokunmuş bağlarını barındırmayan bir kaçış, 'tek mümkün'lük iddiası taşıyan bu sistemlere çoklu ihtimaller öneren bir alternatif, hantallaşmış kurumsallıkları harekete geçirebilecek bir Arşimet dayanağı potansiyeli taşımaktadır.Tez çalışması, bu kaygılarla, literatür taramasından ve alan araştırmasından faydalanılarak hazırlanmıştır.

Architectural knowledge as a praxis can be traced back to the very ancient ages. However, architect and architectural education have gained their current meanings via the rooted inflection points within the production and evaluation of this knowledge. Researching through these points is vital to understand the formation of the architectural and educational patterns. Thus, current discussions on architectural education can be read through this formation. A motive of educating future professionals has formed architectural education programs inprevious centuries. However, in addition to 'good old' motives of these programs such as mass education, today, there are decentralized roles played by other players. This situation points to a search on these new roles rather than another try to solve the rooted problems by mere program changes. The expression `student initiatives` is a relatively new use for activisms where students are the decision-makers; however, similar practices initiated, participated, and maintained by students are also seen in history. These societies, communities, and movements, which are outside of the existing hierarchy by not being formed around a fixed role of instructor, coordinator, or manager, have been spreading throughout time, space, and disciplines. With this understanding, architecture students are also organized as initiatives to meet on a different path from that of institutional education.In the twenty-first century, architectural education, and the university in general, go through a turn of blockage and dissolution via the 'crises' experienced. Diversified new relationships transform the influences of existing institutions and boundaries. This transformation enables a search for a broader openness in which the functional blockages in the profession and education of architecture can be dissolved. As an external learning network, student initiatives have such potential for openness in architectural education. Through Turkey / National Architecture Students Meeting (TMÖB/UMÖB), this thesis aims to understand the role that student initiatives play in architectural education. Meetings, covering a range of time since 1993, their communicative networks enabling other initiatives, and their changing relationships with the existing education systems are studied. Thus, their roles in architectural education and the potentials they carry as a student initiative are questioned. TMÖB/UMÖB may be evaluated as an escape for not having the tightknit wires of institutional systems, as an alternative by proposing multiple possibilities to these 'Hobson's choice' systems, or as an Archimedes' fulcrum due to its capability to activate those cumbersome institutions. The thesis research has been carried out with these concerns through literature review and field research.