Büyük Menderes grabeni Sultanhisar-Kuyucak (Aydın) arasının jeotekniği

Abstract

oz Bu çalışmada, Büyük Menderes Grabeni' nin kuzeyindeki Sultanhisar- 2 Kuyucak (Aydın) arasında kalan yaklaşık 200 km. lik alanın jeolojisi ve jeotektonik evrimi, temel jeolojik yöntem ve araçlarla incelendi. Çalışma alanının kuzey kesimlerinde Paleozoyik yaşlı kristalin kaya lar yer alır0 Menderes Masifi' ne ait olan bu kayalar; gnays, çeşitli şist, kuvarsit, mermer ve granitik kayalardan oluşur. Adı geçen te mel kayaların genç tortullarla ilişkisi çoğu kez faylıdır. Genç tor tullar'.}, çakıltaşı, kumtaşı, kiltaşı, kireçtaşı ve kb'mUrden oluşan Orta Miyosen yaşlı alt kömürlü birim, çakı İt aşı -kumtaşı ardalanraalı tîst Miyosen yaşlı (Jökkırantepe birimi, kumtaşı, kiltaşı ve kömür dü zeyli Pliyosen yaşlı üst kömürlü birim, çakı İt aşı -kumtaşı ardalanma- 1ı Pleyistosen yaşlı Asartepe birimi ve Holosen-Güncel yaşlı taraça, fanglomera ve alüvyondur. Grabett omuzlarında yükselen temel kayaları, yüksek eğimli yamaçlar ve derin açılmış vadiler oluşturur. Gölsel ortamda oluşmuş alt ve üst kömürlü birimler, göçük yapıları ve küçük ölçekli heyelanlar ne deniyle kaotik bir görünümdedir. Örgülü akarsu ürünü Gökkırantepe ve Asartepe birimleri dik yarlı dereler ve sivri tepeleriyle dikkati çeker. Alüvyonlar güneyde geniş düzlükler sunar. Bölgedeki tortulların çökelimini, değişik basamaklar oluşturacak şe kilde gelişmiş listrik, normal faylar denetler.. Orta Miyosen' de böl gesel yükselmeyle birlikte başlayan yaklaşık K-G yönlü çekme kuvvet lerinin etkisiyle gelişen bu fayların, çökme-yükselme-blok dönmeleri şeklinde ıralanan etkinlikleri günümüze değin sürmüştür. Bu tektonik olaylar nedeniyle birimlerde kıvrılma, kırılma ve katman eğimlenmele- ri gelişmiştir. Alt ve üst kömürlü birimler, günümüzde işletilen zengin kömür potan siyeline sahiptir. Birbirinden bağımsız tektonik havzalarda gelişen bu kömür yatakları, temele yakın kıyısal bataklıklarda oluşmuştur. Bu nedenle kömür oluşumlarının tümü Temel-Neojen dokanağına yakın yerlerde bulunur. Alan, graben kenarı üzerinde yer aldığından, jeo- termal enerji potansiyeli açısından da Önemlidir. iii